دست آویز تنقید، برای گروهی که واقعاً دنبال اصلاح اند، فرق می کند. در این نوع، رعایت اصلیت، جامعیت، مستندبودن و عاری از کذب، مهم است، اما گاهی، بیشتر در تنقیدات سیاسی، افت اخلاقی به نهایت می رسد. وارد شدن به حریم خصوصی، از افراد عادی تا بزرگان، در حالی که هیچ کسی شاهد ماجرا نبوده، داستان ها و روایت های زشتی را روی زبان ها می اندازد که فقط به کار مردمان کوچه و بازار و ولگرد می خورند.
چند سال قبل، کتابی در کابل منتشر شد که می شود گفت بیشتر به منظور دست آویز مردمان ولگرد، تهیه شده بود. «میرویس کندهار یا شهزاده ی پارسی»؛ دنبال این کتاب افتادم و از طریق صفحه ی فیس بوک مسوول انتشارات سعید که در میان دوستان پشتونش به نام بسیار مسلمان، محترم شمرده می شود، به اعلان کتاب «میرویس کندهار یا شهزاده ی پارسی» رسیدم که با لایک های زیر صفر، اما شاید دوصد بار اشتراک گذاری شده بود.
رفتم و کتاب را خریدم، اما از این که در دستم جز یک کتاب حقیر، داستان گونه ی مزخرف و کوچک، چیزی دیگری نیامد، آزرده شدم. در نخست فکر کردم، آقای سعید با زیر پاگذاشتن شرف نشراتی، چرا کتابی را چاپ کرده است که با بیش از200 بار اشتراک گذاری در فیس بوک، بیشتر غلظت عصبیت قومی این به اصطلاح طیف اخوانی از زیر آن خوانده می شود.
خوب، اگر محتوای کتاب مضحک ترجمه ی یک مجوس ناقل(عبدالخلیل لعل زاد) را جدی بگیریم، در واقع مشروعیت تباری و نقش تاریخی بزرگی زیر سوال می رود که پشتون شناخته می شود. در تقابل کنونی، چنین عملکردی بیشتر به معنی تضعیف پشتون هاست.
مترجم کتاب «میرویس کندهار یا شهزاده ی پارسی» بدون کمترین مقدمه، خواننده را به تخلیق نویسنده ای می کشاند که ظاهراً با آن همه تاریخ نگاری، نام ندارد. وصف افسر سویدنی، وصف نویسنده ی آن کتاب مبتذل است.
در قصه ی نوع شاهنامه یی کتاب مبتذل میرویس کندهار...، ظاهراً یک سادات اهل آسیای میانه با اشغال کندهار به تولید مثل پرداخته و این در زمانی واقع می شود که این ولایت، بیش از240 سال با چند ولایت غربی و جنوبی افغانستان، تحت سیطره ی سیاه صفویان متعصب و شیعه قرار داشت.
شخصیت محوری کتاب افسر سویدنی به جای میرویس نیکه، آدمکی ست که بالاخره با بازی در نقش محمود هوتکی، دو نفره می شود. یعنی شاهزاده ی پارسی که می دانیم پارسی، نام و هم صفت پیروان دین زردشتی ست(مجوس) و هرگز به معنی قومی شناخته نمی شود، در یک بستر قبیله یی قوم پشتون، بی هیچ پیش زمینه ی منطقی و مستند تاریخی، هم رول میرویس و هم از محمود را بازی می کند و بالاخره در همان نقش میرویس در ایران گم می شود.
کتاب «میرویس کندهار یا شهزاده ی پارسی»، به استثنای اوباش مدعی، دست آویز هیچ کسی قرار نگرفت و نه بر اساس آن، تحولی که انتظار داشتند(تحریف تاریخ) رونما شد. تقریباً بر اثر ضعف های یک تاریخ روایتی یا داستانه گونه، هیچ افغان قلم به دست، حاضر نشد کتاب مبتذل میرویس کندهار... را نقد کند، اما طرح کوچه و بازاری آن به منظور توهین، ضرورت نقد آن را همواره مطرح کرده است. در این میان، توقع دوستان این بود که من نیز چیزی بنویسم. آن چه اکنون در این مقال می آید، در واقع سخن من در این باب است؛ اما ترجیح دادم به جای رسم معمول سبک و سنگین کردن یک مثقال ناچیز، به روش دیگری در قبال این فرهنگ سازی های زشت رو آورم که هم بسیار موثر باشد و هم دست جعلکاران و مغرضان را کوتاهتر کند.
در همان زمان انتشار کتاب مبتذل «میرویس کندهار یا شهزاده ی پارسی»، فکر کردم شهرت سلسله ی هوتکیان در افغانستان و ایران، به اندازه ای ست که باید ده ها و صد ها کتاب و نوشته داشته باشد. افزون بر تاریخنگاران غربی و غیر مسلمان، آثار گسترده ای در زبان های دری، پشتو، عربی، هندی و اردو وجود دارند که در شبه قاره ی هند، ایران، کشور های عربی و آسیای میانه پیرامون هوتکیان منتشر شده اند. شهرت این همه آثار که همه با نام و نشان اند، واقعیت مستند تاریخی عظیمی ست که جلو هرگونه جعل را می گیرد. در واقع کثرت و تنوع تواریخی که پیرامون هوتکیان نوشته شده اند، شهرت این سلسله را جهانی ساخته است.
«هوتکیان: کتاب شناسی توصیفی» که در سال 1357 خورشیدی در کابل چاپ و منتشر شده، حاوی معرفی ده ها جلد کتاب، رساله، مجله، جریده و روزنامه پیرامون سلسله ی هوتکیان است.
«حدود و احاطه ی این مجلد!
اگر فرصت بیشتر میسر می بود، مواد مربوط بر موضوع چند چندان بیشتر از این گرد می آمد، ولی این محدودیت وقت، ما را مجبور ساخت تا آن چه گردآمده، به آن بسنده شویم. مگر یقین داریم که تعدادی از آثار مربوط به موضوع، شامل این کتاب شناسی نشده، زیرا به آن ها دسترسی نیافتیم و اگر یافتیم، وقت آن گذشته بود تا شامل این مجلد شوند. از جمله انساب الافغانی، مخزن الافغانی، نادر پسر شمشیر، عالم آرای نادری، خصایل السعایت، خورشید جهان، مجمل التواریخ، مجمع التواریخ، شاه محمود هوتک در اصفهان، خلجی ها یا غلجایی ها اثر عبدالاحمد جاوید و غیره می باشد. محدویتی در شکل و محتوای آثار مدنظر نبوده و هر آن چه نشر شده و به دسترس ما قرار گرفت، به هر لسانی که نوشته شده، آن را شامل این نشریه ساختیم و توصیف آن را محدود به یکی از سه زبان پشتو، دری و انگلیسی نمودیم.
این نشریه را چندین بخش می باشد؛ مانند: بخش نخست، شامل 101 معرف از کتب و رسالاتی که به زبان های پشتو، دری، عربی و اردو بوده، بخش دوم، شامل 57 معرف از مقالاتی که در روزنامه ها، جراید و مجلات به زبان های مختلف به چاپ رسیده است. بخش سوم عبارت از ضمایمی ست که توسط دوستان دانشمند ښاغلو حبیب الله رفیع، محمد زلمی هیوادمل و عبدالکریم پتنگ به نام های «د شیر محمد کتابښود، د ملا خیرالله هوتک کتابښود او د مولوی صالح محمد کتابښود» که به شیوه ی خاص خودشان تهیه و نوشته شده است که ما آن را به همان ترتیب چاپ نموده و ضم این مجلد ساختیم. پس از بخش سوم، فهرست های عناوین و نویسنده گان و مترجمان برای استفاده ی بهتر و زودتر مراجعان تهیه شده که این اثر را بیشتر مفید و به دردخور می سازد. بخش آخری این کتاب، شامل آن آثاری ست که به زبان های انگلیسی، جرمنی، فرانسوی و روسی بوده و به تعداد 46 معرف بالغ می گردد و به صورت عمومی، این مجلد، شامل 204 معرف به زبان های مختلف و به اشکال مختلف، مانند کتب، رسایل و مقالات از جراید، مجلات و روزنامه ها بوده و همچنان شامل ضمایمی که از آن ها نام بردیم، می باشد.» (هوتکیان، کتاب شناسی توصیفی، محمد ابراهیم ستوده و احمد ضیاء مدرسی، پوهنتون کابل، سلسله ی انتشارات کتابخانه: 13، سال 1357، صص ک و ل)
یعنی در حدود 204 معرف که شامل ده ها جلد کتاب، رساله و نشریه می شود، در زمینه ی تحقیق در مورد هوتکیان داریم که فقط بخشی از آثاری ست که در کتاب «هوتکیان: کتاب شناسی توصیفی» گردآوری می شوند و همه دارای نام و نشان، شهرت و اکثراً با روش های علمی و تحقیقی چاپ و منتشر شده اند. خوب، حالا این همه آثار مهم را در برابر کتاب مبتذل «میرویس کندهار یا شهزاده ی پارسی» بگذارید و قضاوت کنید!
لینک های دانلود رایگان کتاب «هوتکیان: کتاب شناسی توصیفی»:
https://www.ketabton.com/book/12803
https://www.afghanpedia.com/projects/libraries/pdfs/get_pdf.jsp?book_id=581EDBB6D888AA59583ABDC552F33A48
