میرمن کلتوري ـ ټولنیز بهیر لسمه اونیزه غونډه د۱۳۸۹ کال دغبرګولې په ۲۰ نیټه دپوهنې وزارت په تالار کې په یوه نیمه بجه دګڼ شمیر خویندو په ګډون جوړه شوه.

غونډه د قران شریف په تلاوت سره پېل شوه. له هغې وروسته د دې غونډې کاري بهیر په دغو دریو برخو ووېشل شو:

  1. پر کاري چارو خبرې

  2. د اغلې ښکلاځدراڼ پر کیسه کره کتنه

  3. او آزاده مشاعره.

لومړۍ برخه:

کاري مسایل:

په پېل کې له اغلې موسکا سره، چې د هلمند ولایت یوه شپاړس کلنه پېغله شاعره ده، اړیکه ټینګه شوه؛ خو په ډېرې خواشینۍ سره چې یادې لېرې پرتې پتمنې پښتنې شاعرې له خپلې خولې، د ځان سوځولو خبر راته واوراوو! ګډونوال خبر شول چې نوموړې د خپلې کورنۍ د غړو له خوا په دې تور چې، شعر وایي! زیاته ځورول شوې وه؛ نو هغې هم د سخت رنځ په پای کې پر ځان د اور سرې لمبې جوړې کړې. دغه پېښه د روان کال د غبرګولي په ۲۰مه نېټېه په ماښام ر امنځ ته شوې. سره له دې چې نوموړې ډاکتر ته رسول شوې، خو د ډاکتر د ارزونو له مخې بدن یې ۷۵٪ سلنه سوځیدلی دی.

تر دې وروسته پېغلې وږمې فضلې د قلموالو ښځو د کسیو د ټولګې په اړه چې پتېل شوې د «له ډیوې سره مزل» په نامه د چاپ په ګاڼه سنبال شي، د ښځو بهیر ته مالومات ورکړل. دا راز په غونډه په هغو ستاینلیکونو خبرې وشوې، چې پتېل شوې د رڼا په مشاعره کې د بهیر غړو ته ورکړل شي. ددې چارې مسوولیت د اغلې فریبا ظاهر پر غاړه دی.

د میرمن بهیر په دې غونډه کې ایټالوي ژورنالست ښاغلي لورینزو هم برخه اخسته وه. نوموړی چې په ایټالیا کې د ایکسپریسومګزین لپاره کار کوي، تېر کال هم د بهیر غونډه کې برخه اخسته وه، چې ورسره یې د ځینو غړو عکسونه او پېژند­پاڼې له ځان سره وړې وې. دغه ژورنالست لویه دنده د ښځو د ژوند او بوختیاوو په اړه مالومات او خبري توکي برابرول دي. د ښځو د بهیر په دې غونډه کې هم د نوموړي د ګډون لامل همدا چاره وه.

دویمه برخه:

کره کتنه:

ورپسې د اغلې پېغلې ښکلا ځدراڼ له خوا د « تسلیت» په نامه د هغې له خوا لیکل شوې لنډه کیسه غونډې ته وړاندې شوه، چې ښځو بهیروالو خپل نظرونه دا ډول وړاندې کړل:

ویدا حافظ: په کیسه کې ځینې دري کلمې وې، لکه موټرشویي، چې پرځای یې باید پښتو کلمې وکارول شي. او هلک چې مذکر نوم دی؛ نو باید د (اوږده) پرځای د (اوږد) کلمه ورسره وکارول شي.

سوله نیازۍ: صحنه ډېره ښکلې انځور شوې وه، خو ددې لپاره چې د یوې کلمې له بیا بیا تکرار څخه ډډه وشي، نو ضمیر باید وکارول شي او بله دا چې په کیسه کې پیغام مخامخ راوړل هغه بې خونده کوي، او له دې سره له خپل هنري چوکاټ څخه وځي.

اوږۍ امېل: تسلیت ډېره ښکلې، روانه او ښه کیسه وه، جملې یې لنډې او الفاظ یې خواږه وه.

نعیمه غني: ماشوم ته د سوال کولو کلمه، چې په کیسه کې د ماشوم له خولې کارول شوې وه، نا اشناده. او همدا رنګه پر کوم مهال چې ماشوم وډار شي، نو بیا د مورناروغي نه وریادېږي!

ورپسې پېغلې ښکلاځدراڼ په خپل وارسره د ټولو له نظرونو څخه مننه وکړه، خو وې ویل چې د افغانستان ماشومان روانو حالاتو پاخه او هوښیار کړي دي.

دریمه برخه:

آزاده مشاعر:

د غونډې په وروستیو کې د هر ځل په څېر مشاعره وشوه. اغلو اوږۍ امېل، میرمن پاریسې خزان، مینا نظري، لطیفه لالهاند، سوله نیازۍ، زمزمه، لیمه نیازۍ، ویدا حافظ، ؛ل مینې،زیتونه او نعیمې  غني،هرې یوې په وار سره خپل پنځولي شعرونه ګډونوالو ته واورل. غونډه د ناشتا په کولو سره پای ته ورسېده.

ددې غونډې د پرېکړې له مخې، را روانه د میرمن بهیر غونډه به چې دشنبې په ورځ جوړیږي اغلې لیمه نیازۍ مخته وړي او ویدا حافظ به یې راپور لیکي.

په راروانه غونډه کې به د اغلې زمزمې نیازۍ پر شعر او د اغلې لیمې حافظ پر لنډه کیسه باندې کره کتنه کېږي.

دزیاترو خویندو په غوښتنه پریکړه وسوه چې دمیرمن بهیر غونډې به له دې وروسته بیرته دهرې شنبې په ورځ په یوه نیمه بجه دپوهنې وزارت په همدې تالار کې جوړیږي.