روس د یو کرېن په سر د امریکې د بندیزونو خبرداری رد کړو
روس د شورو، چهارشنبې، په ورځ د امریکې دا خبرداری رد کړو چې که چېرې روس په یوکرېن پوځی یرغل وکړو نو امریکا به یې په ضد سخت ګامونه اخلي. د کرېملېن ترجمان دمېتري پېسکو خبریالانو ته وویل چې داسې ډول بندیزونه به تباه کن وي. د امریکې صدر جوبایډن د نهې، سه شنبې، په ورځ خبرداری وکړو چې که چېرې روسي صدر ولادېمیر پوټن په یوکرېن پوځي یرغل وکړو نو د "شدید" او د پراخه کچه مضمراتو سره به مخامخ شي چې پکې په شخصي کچه د پوټن خلاف پابندۍ هم شاملې وي. صدر بایډن وویل صدر پوټن ته یې دا خبره ډیره مخکې واضحه کړې ده چې که چېرې روسي ځواکونه یوکرېن ته ور اوړي نو دا ګام به سنګین مضمرات لري چې پکې به د روس خلاف سختې اقتصادي پابندۍ هم وي. روس د یوکرېن په مشرقي سرحد قریباً یو لک ځواکونه ځای په ځای کړي دي او مغربي ملکونه ویره لري چې روس په یوکرین د یرغل تیاری کوي خو روسي مامورین دا خبره ردوي. صدر بایډن وویل د روس د ګامونو په ترڅ کې امریکا دا ذمه واري لري چې نېټو په پولېنډ، رومېنیا او مشرقي یورپ کې خپله موجودګي زیاته کړي. بلخوا، د روس، یوکرېن، جرمني او فرانس چارواکي د شورو، چهارشنبې، په ورځ د فرانس سرښار پېرس کې خبرې کوي. روسي ترجمان دمېتري پېسکو وویل امید کوي چې د پېرس خبرې به ښې او ازادې وي او زیاتې نتېجې به راوړي. د یوکرېن صدر ولادومېر زلنسکي مرستیال اېندری یرمک امید کوي چې د پېرې خبرې به د یوکرېن په مفاد کې ګټه ورې وي.
بلوچستان:په پاکستاني پوځیانو برید کې نهه عسکر وژل شوي،دوه ژوبل
د تربت ضلعې د ليويز چارواکي وایي د سه شنبې په ماښام وسله والو د تربت ضلعې له مرکز کيچ څخه 46 کلوميټره ليري پرته د سبدان په نامه سېمه کې د پاکستاني پوځ پر پوسته بريد کړی چې نهه پوځیان پکې وژل شوي. د بلوچستان د کورنيو چارو مشير مير ضيا لانګو ډیوه ته منلې چې “په ياد بريد کې د امنیتي ځواکونو نهه سرتيري وژل شوي او دوه ټپيان شوي دي” د پاکستان د پوځ وياندې ادارې ایي ایس پي ار لا تر دې مهاله ددغه پېښې په اړوند څه نه دي ویلي. له مشهورو بهرنيو رسنيو سره کارکوونکي خبريال کيا بلوڅ پر خپل ټويټر ليکلي چې "لومړني راپورټونه ښيي چې په بريد کې 10 تنه عسکر وژل شوي او 4 نور عسکر لادرکه شوي دي. د کيا بلوڅ پر خبره په پېښه کې مړه شوي 8 سرتيري دپاکستان له پنجاب ايالت سره او دوه د بلوچستان ايالت له لسبيله او نصيراباد سېمو سره تعلق لرونکي دي. د ځايي خبريالانو په خبره د ياد بريد ذمه واري بلوڅ بېلتون غوښتونکې ډلې " بي ايل ايف" منلې ده، ياد تنظيم دعوه کړې چې په دې بريد کې يې 17 سرتيري وژلي او د هغوئ وسله يې له ځان سره وړې ده. د کورنيو چارو مشير ضيا لانګو وي او ای ډیوه سره خبرو کې د اوولس سرتيرو د وژلو دعوه رد کړې اؤ وایي برید کې نهه عسکر وژل شوي اؤ دوه نور ژوبل شوي دي. هغه وایي “داسې بريدونه کونکي د پاکستان دښمنان او ترهګر دي اؤ ورته به په هر حال کې کلک ځواب ورکولی شي" د روان کال د جنورۍ پر 21 مه د پنجاب ايالت په سر ښار لاهور کې هم د يوي چاودني په ترڅ کې دري تنه وژل شوي او تر شلو زيات ټپيان شوي وؤ، د ياد بريد ذمه واري نوې جوړه شوې بلوڅ وسله والي ډلي "بلوڅ نيشنلسټ ارمي" منلي وه. د ترهګريز بريدونو د حساب نيولو بهرنۍ اداره " ساوتهـ ايشين ټرريزم پورټل " شميري ښيې چې د روان کال په اولنۍ مياشت کې په بلوچستان ايالت کې څلور بريدونه شوي چې پکې د 12 امنيتي ځواکونو په ګډون ټول 20 کسان وژل شوي دي. د شمېرو تر مخه په تربت ضلعه کې د وسله والو لخوا د تېري شپي بريد د شاوخوا اتوؤ مياشتو را پدي خوا پر امنيتي سرتيرو تر ټولو لويې بريد ګڼل کيږي. د رواني مياشتي پر 11مه بلوڅ بيلتون غوښتونکو ډلو "بلوڅ ري پبلکن ارمي (بي ار اې) او يونايټډ بلوڅ ارمي (بي اين اې) په يوه ګډه اعلاميه کې ويلي وؤ چې فيصله يې کړې چې له دې وروستو به د " بي ار ای" او "بي اين ای" دواړه ډلي تحليلې وي او د "بي اين اې" يا بلوڅ نيشلسټ ارمي تر نامه لاندې به وسله وال فعاليت کوي. د کورنيو چارو مشير مير ضيا لانګو وويل چې دې تنظيمونو ته د نومونو نه بلکې د خپل فکر او لارې بدلولو ضرورت دی. د ضيا لانګو په خبره د هرې مسئلې حل په ناسته او خبرو کې دی اؤ چې کوم خلک پاکستان مني دوئ د هغوی ګېلو او خبرو اورېدلو ته تيار دي۔ د پاکستان وزيراعظم عمران خان تير کال ويلي وؤ چې له بلوڅ بيلتون غوښتونکو ډلو سره مذاکراتو کولو ته تيار دی او ددې موخې لپاره يې د بلوڅ مشر نواب اکبر بګټې لمسی شاه زين بګټي خپل مشير ټاکلی دی خو شنونکي وايي چې د شپږو مياشتو له تيريدو وروسته هم په دي لړ کې پرمختګ نه دی شوی۔
بلوچستان:په پاکستاني پوځیانو برید کې نهه عسکر وژل شوي،دوه ژوبل
د تربت ضلعې د ليويز چارواکي وایي د سه شنبې په ماښام وسله والو د تربت ضلعې له مرکز کيچ څخه 46 کلوميټره ليري پرته د سبدان په نامه سېمه کې د پاکستاني پوځ پر پوسته بريد کړی چې نهه پوځیان پکې وژل شوي. د بلوچستان د کورنيو چارو مشير مير ضيا لانګو ډیوه ته منلې چې “په ياد بريد کې د امنیتي ځواکونو نهه سرتيري وژل شوي او دوه ټپيان شوي دي” په پوځي پوسته باندې د شوې حملې په اړه د پوځ مطبوعاتي څانګې آي اېس پي ار تر اوسه څه ویلي نه دي او نه یې د صوباي حکومت د مشاور ضیا لانګو خبره رد کړې خو په پاکستان کې د نیویارک ټایمز خبریال سلمان مسعود په یو ټويټ کې وايي چې د مبینه حملې وخت وشو خو په اړه یې د اقرار او انکار رپوټونه خپرېږي. سلمان مسعود دا حالت د ‘جګړې د رېښتونې لړې (لوخړې)’ په توګه یادوي. له مشهورو بهرنيو رسنيو سره کارکوونکي خبريال کيا بلوڅ پر خپل ټويټر ليکلي چې "لومړني راپورټونه ښيي چې په بريد کې 10 تنه عسکر وژل شوي او 4 نور عسکر لادرکه شوي دي. د کيا بلوڅ پر خبره په پېښه کې مړه شوي 8 سرتيري دپاکستان له پنجاب ايالت سره او دوه د بلوچستان ايالت له لسبيله او نصيراباد سېمو سره تعلق لرونکي دي. د ځايي خبريالانو په خبره د ياد بريد ذمه واري بلوڅ بېلتون غوښتونکې ډلې " بي ايل ايف" منلې ده، ياد تنظيم دعوه کړې چې په دې بريد کې يې 17 سرتيري وژلي او د هغوئ وسله يې له ځان سره وړې ده. د کورنيو چارو مشير ضيا لانګو وي او ای ډیوه سره خبرو کې د اوولس سرتيرو د وژلو دعوه رد کړې اؤ وایي برید کې نهه عسکر وژل شوي اؤ دوه نور ژوبل شوي دي. هغه وایي “داسې بريدونه کونکي د پاکستان دښمنان او ترهګر دي اؤ ورته به په هر حال کې کلک ځواب ورکولی شي" د روان کال د جنورۍ پر 21 مه د پنجاب ايالت په سر ښار لاهور کې هم د يوي چاودني په ترڅ کې دري تنه وژل شوي او تر شلو زيات ټپيان شوي وؤ، د ياد بريد ذمه واري نوې جوړه شوې بلوڅ وسله والي ډلي "بلوڅ نيشنلسټ ارمي" منلي وه. د ترهګريز بريدونو د حساب نيولو بهرنۍ اداره " ساوتهـ ايشين ټرريزم پورټل " شميري ښيې چې د روان کال په اولنۍ مياشت کې په بلوچستان ايالت کې څلور بريدونه شوي چې پکې د 12 امنيتي ځواکونو په ګډون ټول 20 کسان وژل شوي دي. د شمېرو تر مخه په تربت ضلعه کې د وسله والو لخوا د تېري شپي بريد د شاوخوا اتوؤ مياشتو را پدي خوا پر امنيتي سرتيرو تر ټولو لويې بريد ګڼل کيږي. د رواني مياشتي پر 11مه بلوڅ بيلتون غوښتونکو ډلو "بلوڅ ري پبلکن ارمي (بي ار اې) او يونايټډ بلوڅ ارمي (بي اين اې) په يوه ګډه اعلاميه کې ويلي وؤ چې فيصله يې کړې چې له دې وروستو به د " بي ار ای" او "بي اين ای" دواړه ډلي تحليلې وي او د "بي اين اې" يا بلوڅ نيشلسټ ارمي تر نامه لاندې به وسله وال فعاليت کوي. د کورنيو چارو مشير مير ضيا لانګو وويل چې دې تنظيمونو ته د نومونو نه بلکې د خپل فکر او لارې بدلولو ضرورت دی. د ضيا لانګو په خبره د هرې مسئلې حل په ناسته او خبرو کې دی اؤ چې کوم خلک پاکستان مني دوئ د هغوی ګېلو او خبرو اورېدلو ته تيار دي۔ د پاکستان وزيراعظم عمران خان تير کال ويلي وؤ چې له بلوڅ بيلتون غوښتونکو ډلو سره مذاکراتو کولو ته تيار دی او ددې موخې لپاره يې د بلوڅ مشر نواب اکبر بګټې لمسی شاه زين بګټي خپل مشير ټاکلی دی خو شنونکي وايي چې د شپږو مياشتو له تيريدو وروسته هم په دي لړ کې پرمختګ نه دی شوی۔
مردان:په ماشومه جنسي تیري اؤ دهغې وژنه کې ککړ مجرم ته د60کلن بند سزا اورؤل شوې
دخیبر پښتونخوا مردان ضلعه کې دماشومانو خصوصي عدالت په څلور کلنه ماشومه دجنسي تیري او د هغې د وژلو په جرم ثابیتیدو مجرم ته د ماشومانو دتحفظ دقانون په اساس په مجموعي توګه د 60 کالو نه زیاته دبند سزا اورولې ده. مجرم چې پخپله هم ماشوم دی څلور کاله وړاندی یوې ماشومې سره جنسي زیاتی کړی ؤ او بیا یې وژلی وه . د عدالت په فیصله کی ویل شوي قضیه کې تورن تن خپل جرم منلی دی او په پلټنو کی دغه جرم ثابت شوی هم دی . د ماشومې وکیل وایي مجرم په دی وجه د تیزندۍ د سزا نه بچ شوی چې هغه پخپله هم یو ماشوم دی خو بیا هم د سزا وروسته د ماشومې پلار وایي د مخالفینو له خوا ورته ګواښونه کیږی. د ماشومانو د حقونو فعالان وایي سزا په خپل ځائ خو باید چې دداسې رقم پېښو په مخ نیوي زیات کار وشي. مردان ښار کې د ماشومانو دځانګړي عدالت دجج جسټس اعجاز وهاب په عدالت کښې په مجرم د جرم ثابیتیدو وروسته د وژل شوې ماشومې وکیل عدنان علی ایډوکیټ وی او ای ډیوه ته ویلي دپاکستان پینل کوډز د 302, 363, 364ای،376 دفعو او دخیبر پښتونخواه د ماشومانو د تحفظ او خیر ښېګړې دقانون لاندې عدالت مجرم ته بیلابیلې سزاګاني اورولي چې په مجموعي توګه 63کاله بند جوړیږي. عدالت مجرم ته دیو لک 40زره روپو دجرمانې سزا هم اورولې ده. عدنان علی بیا وایې د قانون مطابق ددې جرم سزا پهانسي ده خو د مجرم عمر 15کاله دی ځکه عدالت هغه ته د تیزندی سزا نه ده ورکړې. د رپورټونو له مخې په کال 2018م کې د جنورۍ په 14نیټه نزدې خپلوان په څلور کلنې ماشومې جنسي تیری کړی ؤ او بیا یې وه . هغه وخت سترې محکمې ددې پېښې نوټس اخستی ؤ اؤ د مردان پولیسو د ډی این ای معاينې نه وروسته ملزم نیولی ؤ. شپږ میاشتې د مقدمې د اوریدنې وروسته د مردان ضلعې د ترهګرۍ ضد عدالت تورن تن ته په جولایي کال 2018م کې دعمري بند قید سزا اورولې وه خو دا سزا په پیښور هایکورټ کی چیلنج شوې وه. هایکورټ د ملزم په ضد دترهګرۍ دفعې ختمې کړې وې او دا مقدمه یې د مردان ضلعې د ماشومانو خصوصی عدالت ته واستوله او عدالت تیره ورځ په 25جنورۍ کال 2022 مجرم ته د ماشومانو د تحفط د قانون لاندې دغه سزاګاني اورولې دي. د ماشومانو د حقونو کارکونکی عمران ټکر وایي ککړ ملزم خپل جرم منلی ؤ او د قانون مطابق ورته سزا اورول شوې ده . خو هغه وایي په خیبر پښتونخوا کې د ماشومانو دپاره کوم دبحالۍ یا خصمانې مرکز نشته نو دا ماشوم به دغه قید دنورو قیدیانو سره په زندان کې تیروي. عمران ټکر وایي عدالتونه سزا ګاني ورکوي او دا سزا هم کمه نه ده خو بیا هم د جنسی تیریو پېښې مخې ته راځي او ددې سزاګانو په ټولنه اثرات کم دي نو باید چې مونږ ددې په مخ نیوي کار وکړو. بل لور ته د وژل شوی ماشومې پلار وی او ای ډیوه ته ویلی د فیصلې وروسته ورته ګوښوانه کېږي او حکومت باید هغوئ ته تحفط ورکړي. د خیبر پښتونخوا پولیس وایي په کال 2020م کی په ټوله صوبه کې جنسی تیري پېښې زیاتې شوي او په مجموعي توګه 268 ماشومانو سره جنسي زیاتی شوی دی. غيردولتي اداره ساحل په خپل کلیز رپورټ کې وایي په پاکستان کې په د ورځې په حساب د 10نه په زیاتو ماشومانو جنسي تیری کیږي او په کال 2020 کې 2960 ماشومان د جنسي تیریو ښکار شوي چې پکښې 51%جینکۍ او 49%هلکان شامل دي. اداره وایي د کال 2019په پرتله په کال2020م کې په دې پېښو کې 4 فیصدي اضافه شوې ده.
مغربي ملکونو افغانستان سره مرسته د انساني حقونو سره تړلې
د ناروی سر ښار اوسلو کې د افغان طالبانو او د مغربي ملکونو درې ورځنۍ خبرې سر ته رسېدلي او د مغربي ملکونو سفارتکارانو افغانستان سره مرسته په هېواد کې د انساني حقونو ښه کېدو سره تړلي ده. بلخوا د ملګرو ملتونو امنیتي شورا یا سکیورټي کاونسل به د شورو، چهارشنبې، په غونډه کې په افغانستان کې په ورستي صورتحال غور کوي. تېر کال په کابل د واک ترلاسه کولو وروسته په لومړي ځل د مغربي ملکونو سره خبرو دپاره د طالبانو د موقتي خارجه وزیر مولوي امیر خان متقي په مشرۍ کې پلاوی ناروی ته رسېدلی و. طالب استازو نه یوازې د امریکې په شمول د مغربي ملکونو سفارتکارانو سره خبرې وکړې بلکې د افغانستان د مدني ټولنې فعالانو سره یې هم ولېدل. د وي او ای یو رپورټ وايي په اوسلو کې د دریو ورځو د خبرو په مهال خصوصي ځینو افغان فعالانو احتجاجونه او دا تنقید هم کولو چې ناروی ولې د طالبانو کوربتوب کوي. د وي او ای د رپورټ ترمخه د ناروی وزیراعظم جوانس ګارستو د خپل ملک د فېصلې دفاع وکړه او ویې وېل دغه خبرې اصلي او سنجیده وې. د ای اېف پي خبرې ادارې ترمخه د نهې، سه شنبې، په ورځ چې د مغربي ملکونو او د طالبانو د خبرو اخېرۍ ورځ وه دواړو خواو د تړل شوو دروازو په شا مذاکرات وکړل. ای اېف پي وویل طالبان په رسمیت پېژندل او مالي مرسته غواړي. ملګري ملتونه او نړیوالې امدادي ادارې وایي افغانستان د انساني بحران سره مخامخ دی او په لکونو خلک امداد ته اړتیا لري. ای اېف پي وايي طالبانو سره خبرو کې مغربي ملکونو هغه توقعات وړاندې کړل چې غواړي طالبان یې پوره کړي. د افغانستان دپاره د یورپين یونین خصوصي استازي ټامس نېکلاسن د ټوېټر دلارې وویل چې په دې خبره یې ټینګار وکړو چې د مارچ په میاشت کې سکولونه بیان پرانېستل شي نو پکار ده چې په ټول ملک کې هلکان او جینکۍ بنیادي او ثانوي سکولونو ته شان رسايي ولري. د ای اېف پي ترمخه د ناوری وزیراعظم جوانس ګارستو په ملګرو ملتونو کې وویل طالبانو ته یې دا خبره واضحه کړه غواړي چې هلکان او جینکۍ چې د دولسو کلونو نه یې عمرونه زیات دي سکولونو ته دې رسايي ولري. د طالبانو موقتي خارجه وزیر مولوي امیر خان متقي اېسوسي اېټېډ پرېس خبري ادارې ته وویل مغربي ملکونو سره خبرې یې ښې وې. د ای پي ترمخه متقي ناروی ته خپل سفر ښه وبللو."داسې سفرونه به مونږ دنیا ته نژدې کړي." د ای اېف پي خبري ادارې ترمخه ناروی دا ټینګار کوي چې طالبانو سره خبرې د دوی د تسلیمولو په معنا نه دي. د ناروی وزیراعظم وویل په دې خبره پوهه دی چې د ځینو خلکو دپاره طالبانو سره خبرې د تشویش سبب و خو هغه زیاته کړه دغه مذاکرات په افغانستان د انساني بحران د مخنیوي په لړ کې لومړی ګام و. د شورو، چهارشنبې، په ورځ به د ملګرو ملتونو امنیتي شورا یا سکیورټي کاونسل به د افغانستان په اړه غونډه کوي. د ملګرو ملتونو مشر اېنټونیو ګوټېرېس او افغانستان دپاره د ملګرو ملتونو خصوصي نماینده ډېبره لاینز به غونډې ته د افغانستان په اړه ورستی حال ورکوي. د ناروی وزیراعظم جوانس ګارستو به د غونډې مشري کوي. یادونه: د دې خبر معلومات د ای پي او ای اېف پي خبري ادارو نه هم اخیستل شوي دي
بنو:د واده محفل کې په ډزو یو نرښځی وژل شوی،څلور تنه ژوبل
د خېبرپښتونخوا سویلي ضلعه بنو کې په واده کې دټنګ ټکو دیوې دمحفل پرمهال د دوؤ ډلو ترمینځه ډزې شوي چې پکې شغله نومي یو نرښځی وژل شوی او درې نور عام کسان ژوبل شوي دې. په بنو کې د نرښځيانو مشر نرګس وي او ای ډيوه ته دا پیښه تایید کړې ده اؤ وایي دې پیښې زیات اندیښمن کړي او پریشان کړي دي. د بنو پولیس وایي دغه پیښه د بنو میران تاڼې په حدود ګریړه شاهجهان سیمه کې په یو واده کې د موسیقۍ په راجوړ شوي محفل کې د دوؤ ډلو ترمینځ د نښتې په مهال شوې ده. د بنو پولیس ډیوه ته ویلي پولیس سمدستي د پیښې ځایې ته رسیدلی او د پولیسو په پارټې هم ډزې شوي خو پوليس وايي په ډزو کې دوئ ته کومه مرګ ژوبله نه ده اوښتې. پولیس پخلی کړی چې د ډزو دې پیښه کې درې تنه ژوبل شوي اؤ یو تن وژل شوی چې دغه وژل شوی اؤ ژوبل شوي تنان دبنو مرکزي روغتون ته وړل شوي دي. د بنو پولیس ویلي چې د وژل شوي تن پیژندګلو د فهیم الله په نوم شوې چې په بنو کې په شغله نوم مشهور خواجه سرا یا نرښځی ؤ. پولیس وایي په دې پیښه کې ککړ کسان د موقعې نه تښتیدلي خو پولیسو یې په ضد مقدمه درج کړې اؤ دنیولو هڅې یې روانې دي. پولیس ویلي په سمدستي ډول د پېښې په اړوند نور تفصيل مخې ته نه دی راغلی او دوي مالومات رايوځائ کوي. په بنو کې دنرښځیانو مشر نرګس (عمرخان) وايي دوئ بې وسه دي ،په دې اړوند د دوئ د نر ښځیانو غونډه روانه ده او دې پیښې زیات اندیښمن کړي او پریشان کړي دي. وي او ای ډيوه سره خبرو کې هغه وویل شغله چې خپل نوم یې فهیم الله ؤ او تړاؤ یې دچارسدې ضلعې سره ؤ.په کور کې نه خپلو خلکو نه پرېښودو پریښودو اؤ زیات وخت یې پیښور کې تیر کړی ؤ او اوس مهال په بنو کې میشته شوی ؤ. هغه زیاته کړه وژل شوی نرښځی په یوه بالا خانه کې د کورنۍ او خپلو خپلوانو نه لرې د ژوند په تیرولو مجبور ؤ او د خپل معاش لپاره به یې د ګډاګانو محفلونه کول. په بنو کې د نرښځيانو د حقونو دپاره کار کوونکی او د ټولنیزې پراختیا پروګرام موسیسې د بنو ضلعې مشر مشال خان وايي دلته نه يواځې نرښځيان وژل کيږي بلکې د نرښځيانو د حقونو دپاره غږ پورته کوونکو ته هم ګواښونه کيږي. ډیوه سره خبرو کې هغه وویل که په داسې موقعو څوک مدعیان جوړ شي نو سبا یې خپلو سرونو ته خطرې وي. هغه وویل پکار ده چې پولیس په خپل مدعیت کې مقدمه درج کړي او په دې پیښه کې ککړ کسان عدالت ته راولي. نوموی وایي وژل شوی خواجه سره پخپله بنو سیمه کې د نرښځیانو د حقونو د ملکي کچې دیوې موسیسیې فعال ؤ. او وخت په وخت به یې د غونډو پر مهال دنرښځیانو د حقونو غوښتنه کوله. هغه په پولیس تور پورې کړو چې دوی ته تحفظ نه ورکوي ځکه یو شمیر نرښځیان ځورلو سره مخ کیږي چې پکې ځاني تاوانونه هم شامل دي پاکستان کې د وروستيو ترسره شوؤ سرشمېرنو ترمخه په ملک کې د ۱۰زرو نه سېوا نرښځيان دي او دوي وخت په وخت دغه شکايت کوي چې حکومت ورته د دوي حقونه نه ورکوي. د دسمبر په میاشت کې دخیبر پښتونخوا په ملاکنډ بټ خیله سیمه کې یو نرښځی ته اور لګول شوی ؤ چې له امله یې هغه سخت سوځیدلی اؤ دعلاج لپاره دپېښور روغتون ته وړل شوی ؤ. هغه وخت پېښور کې دنرښځیانو د ټولنې اؤ دمنزل فاونډیشن په نوم د دوئ دخیریه موسسې مشر ارزو خان وي او ای ډیوه ته ویلي ؤؤ په دې ملک کې د سپو اؤ نورو ځناورو تپوس کیږي خو دخواجه سرا څوک تپوس نه کوي اؤ که چرې دیو خواجه سراء سره دهغه دحق لپاره نور هیجړاګان ودریږي نو سبا خلک هغه هم وژني اؤ یا یې هم ځوروي. د ارزو خان په وینا د دوئ لخوا راټولې کړل شوې شمیرې ښایي چې د تیرکال په اوږدو کې خیبر پښتونخوا صوبه کې شپږ نرښځیان وژل شوي اؤ د ۲۵ پورې نور دبیلابیلو لارو دتشد ښکار شوي دي. هغه وایي دا یوازې هغه شمیرې دي چې په ریکارډ راغلي دي خو په اصل کې دا شمیرې تر دې ډيرې لوړې دي خو زیاتره هیجړاګان چې دتشدد، جنسي تیري اؤ ځورونې ښکار شي نو هغوئ دخپلو کورنیو مجبوریتونو اؤ دمخالف فریق له ویرې غلي پاتې کیږي اؤ ورسره شوی زیاتی په ریکارډ نه راځي.
پاکستان: کابيني په ملک کې د سرشمېرنې منظوري ورکړې ده
د پاکستان مرکزي کابينې په ملک کې د سرشمېرنې کولو ويلي او د دغه کار دپاره پينځه اربه روپۍ منظور کړی شوي دي. د اطلاعاتو وزير فواد چودري پرون د نهې/ سه شنبې په ورځ (25 جنورۍ) خبري غونډې ته په وېنا کې وویل، مرکزي کابينې په ملک کې د سرشمېرنې منظوري ورکړې ده. هغه وویل د سرشمېرنې دپاره پينځه اربه روپۍ منظور کړی شوي او د روان کال د دسمبر پورې دغه عمل ترسره شي او د دې د پايلټ پروجېکټ نتیجې به د اپرېل، مې پورې حکومت ته ورکړی شي. هغه زیاته کړه چې سرشمېرنه پوره شي د راتلونکې کال د جنورۍ نه به الېکشن کمېشن وکړی شي چې د سرشمېرنې په حساب انتخابي حلقه بندۍ وکړي. هغه وويل راتلونکي انتخابات به په نوې حلقه بندۍ کيږي. پاکستان کې د سرشمېرنې د ادارې يو پخوانی چارواکی حبيب الله خټک وايي، سرشمېرنې ډېرې مهمې وي ځکه چې د سرشمېرنو په حساب حلقه بنديانې کيږي، او د هغې په حساب د قومي او صوبايي اسمبليانو او بلدياتي ټاکنو څوکۍ جوړول کيږي. وي او اې ډیوه سره په خبرو کې نوموړي سرشمېرنې په دې حساب هم ضروري او مهمې دي ځکه چې د دې په حساب پرمختيایي فنډونه ورکول کيږي. هغه وويل د سرشمېرنې د کره والي دپاره اوله زمه واري د حکومت ده چې سرشمېرنه سمه وکړي چې بيا پرې څوک نيوکې نه کوي او د هغې دپاره ضروري ده چې د سر شمېرنې د عمل کلکه څارنه وشي چې نه څوک د شمېرې د عمل نه پاتې شي او نه د چا شمېره دوه او درې ځله وليکل شي. هغه دا هم وويل خلکو په خپله هم پکار ده چې پوره او کره شمېره وښايي او د سرشمېرنې د عملې سره مرسته وکړي. په پاکستان کې په کال 2017 کې ترسره شوې سرشمېرنه نيوکې شوي چې شمېرې پکې سمې نه دي ليکل شوي، خو دغه سرشمېرنه د مشترکه مفاداتو کونسل د تير کال 2021 د اپرېل په میاشت کې منظوره کړې وه. د سيند صوبې وزیراعلا مراد علي شاه وزيراعظم عمران خان ته بيا خط لېږلی وو او خپل تحفظات يې ورته وړاندې کړي چې د ټولې سيند صوبې شمېرې کمې ښودل شوي دي. خو مرکزي وزير اسد عمر ويلي وو دوی نوې کمېټي جوړه کړې او ويلي يې ويلي وو د کال 2023 د انتخاباتو نه دومره وړاندې به دغه عمل سرته ورسول شي چې د نوو سرشمېرنو په حساب به پکې انتخابي حلقې هم جوړې شي. د پاکستان د شمارياتو د ادارې ترمخه د کال 2017 په سرشمېرنه کې مالومه شوې چې د ملک ټوله ابادي 207اعشاريه 68 ملينه ده.
پاکستان کې د قانون د عملدارۍ په لړ کې کار کولو ته ضرورت دی، د ټرانسپرنسي انټرنيشنل رپورټ ته د پاکستان غبرګون
د پاکستان د اطلاعاتو وزير ويلي، ټرانسپرنسي انټرنيشنل چې په پاکستان کې د غبن زياتېدو په اړه کوم رپورټ خپور کړی او د دوی په وړاندې څومره رپورټ مخې ته راغلی، په هغې کې يواځې د قانون د عملدارۍ او سياسي غبن په لړ کې درجه بندي راټيټه شوې ده. د غبن يا کرپشن د څار غېر دولتي نړیوالې ادارې ټرانپرنسي انټرنیشنل په خپل کالیز رپورټ کې ویلي، په تېر کال کې په پاکستان کې غبن نور زیات شوی، او په 180 هېوادونو کې پاکستان د 124 نه 140 درجې ته ختلی دی. ټرانسپرنسي انټرنيشنل د نهې/ سه شنبې په ورځ (25 جنورۍ) خپور کړي خپل کاليز رپورټ کې ويلي، په پاکستان کې غبن نور سېوا شوی او په ملک کې هر ځای بډې رشوتونه اخستل کیږي. ادارې ویلي، په کال 2020 کې پاکستان د غبن کوونکو ملکونو په 100 درجو کې په 31 نمبر وو او په 2021 کې يې ګراف راغورځېدلی او 28 نمبر ته راغلی دی، او د 2020 کال په مقابله کې په ملک کې په بډو رشتونو کې درې چنده اضافه شوې ده. په کال 2018 کې چې پاکستان تحریک انصاف ګوند د عمران خان په مشرۍ په حکومت کې راغلی، او عمران خان وزیراعظم جوړ شوی، هغه وخت پاکستان د غبن کوونکو ملکونو په نړيواله درجه بندۍ کې په 117 نمبر وو، په 2019 کې 120 او په 2020 کې نور څلور درجې غورځېدلی 124 درجې ته او په 2021 کې 140 درجې ته ختلی دی. د پاکستان د اطلاعاتو وزیر فواد چودري پرون د نهې/ سه شنبې په مازيګر د ټرانسپرنسي انټرنيشنل د رپورټ په غبرګون کې وويل، د يادې ادارې د ارزونې مختلف معيارونه دي چې په هغې کې د پېسو يا مالي غبن دی، احتساب دی، د قانون عملداري، سياسي غبن او جمهوريت شامل دي. هغه وويل، "تراوسه پورې چې زمونږ په وړاندې کوم رپورټ راغلی دی په هغې کې د پاکستان سکور/ درجه بندي د پېسو يا مالي غبن له امله نه ده ويل شوې. ويل شوي د قانون د عملدارۍ او سياسي غبن له امله سکور/ يا درجه بندي راکمه کړی شوې ده". نوموړي زياته کړه، "دغه رپورټ چې د کومو ادارو د لارې جوړ کړی شوی دی، په هغو کې نورو ټولو د پاکستان درجه بندي په ځای ساتلې ده، يواځې د اکانومسټ انټيلجنټ يونټ ادارې د پاکستان درجه بندي راکمه کړې ده، هغه د نوم اخستو پرته وويل،د دغه ادارې مشري په پاکستان کې څوک کوي؟، صحافيان دې وګوري". خو هغه دا هم وويل "چې په دې شک نشته چې په پاکستان کې د قانون د عملدارۍ په لړ کې ډېر کار کولو ته ضرورت دی، او وزیراعظم څو ځله په دې خبره ټينګار کړی دی چې د قانون عملداري پکار ده". فواد چودري وويل، "د قانون عملداري يو عمل دی او ټولو ادارو له پکې د کار کولو ضرورت دی او په ځانګړي ډول په دې کې به د عدالت کردار مهم وي". نوموړي د شهباز شريف او د پيپلز ګوند د مشر (پخواني صدر) اصف علي زرداري د قضيو يادونه وکړه چې په هغې کار پکار دی. د ټرانسپرنسي انټرنيشنل د رپورټ راتلو وروسته مخالفه ګوندونو پاکستان مسلم ليګ ن او پيپلز ګوند د پاکستان تحریک انصاف په حکومت د غبن سختې نيوکې کړي دي.
امریکا کې د افغان سفارت بنکي اکاونټونه کنګل شوي دي
واشنګټن - د افغانستان د پخواني حکومت سفارتکاران چې په امریکا کې پر خپلو عهدو برقرار پاته دي، اوس د یو نوي مشکل سره مخامخ شوي، او هغه دا چې د هغو رسمي بنکي اکاونټونه کنګل شوي دي. دوه جګپوړو افغان سفارتکارانو چې غوښتل نومونه یې پټ وساتل شي، وي او اې ته د دې خبرې تصدیق وکړ چې په واشنګټن کې د افغانستان د سفارت او امریکا کې د افغانستان د دوو قونسلګریو بنکي اکاونټونه د یوې میاشتې نه زیات وشول چې کنګل شوي او دوی ورته لاس رسی نلري. په واشنګټن کې د افغانستان سفارت اوس مهال د کابل نه پیسې یا فنډونه نشي ترلاسه کولی، ځکه کابل باندې اوس طالبانو قبضه لګولې ده. دا سفارت تر اوسه په هغو پېسو چلېدلی پاته دی چې د قونسلي خدماتو له درکه یې د خلکو نه ترلاسه کوي. د افغانستان په قونسلګریو کې نوي پاسپورټونه هم ختم شوي، خو د چا چې ضرورت وي، نو قونسلګرۍ یې د پاسپورټونو موده ورته غځوي. اوس نو چې د پاسپورټونو د مودې غځولو فیس نور د افغانستان د سفارت په رسمي بنک اکاونټ کې نشي جمع کېدلی، نو د سفارت عمله د درخواست کوونکو مني آرډر یا تیار چېکونه، پخپلو شخصي بنک اکاونټونو کې جمع کوي او چې میاشت آخره شي، نو خپلو منځونو کې حساب کوي چې د سفارت د میاشتې آمدن (عاید) څومره شوی دی. یو افغان سفارتکار وي او اې ته وویل، "مونږ د امریکې خارجه وزارت سره خبرې کړي، خو تر اوسه هېڅ کوم پرمختګ ندی شوی." هغه زیاته کړه، امریکایي چارواکو ډېپلماټانو/سفارتکارانو ته مشوره ورکړې چې دا خبره په عامو ځایونو کې یاده نکړي. که څه هم د افغانستان پخوانی حکومت چې دغو سفارتکارانو یې نمایندګي کوله، څه باندې پنځه میاشتې وړاندې ړنګ شو، خو اوس هم د ملګرو ملتونو دپاره د افغانستان د دایمي دفتر په شمول، امریکا کې د افغانستان متعلق څلورو سفارتکاري دفترونو کې، شاوخوا نیوي (۹۰) سفارتکاران په خپلې عهدې پاته دي. افغان ډېپلوماتانو ویلي، د دغو دفترونو د رسمي بنکي اکاونټونو کنګل کېدل، د افغانستان سفارت په مالیاتي لېن دېن، په شمول د تنخواګانو، کرایې، او د صحت د بیمې پېسو ادا کولو باندې، بد اثر غورځولی دی. کله چې وي او اې د امریکا د خارجه وزارت نه د افغانستان سفارت د رسمي بنکي اکاونټونو د کنګل کېدو په اړه وپوښتل، نو د خارجه وزارت ترجمان وویل چې د افغانستان د سفارت د کارکنانو عهدې اوس هم دوی ته د اعتبار وړ پاته دي، مګر د بنکي اکاونټونو د کنګل کېدو په مسئله یې څه جواب ورنکړ. امریکا کې د افغانستان د سفارت رسمي بنکي اکاونټونه، په سيټي بنک کې دي. د سیټي بنک یو ترجمان هم د موضوع په اړه د څه خبرې کولو نه ډډه وکړه. مبهمه تګلاره؟ افغانستان کې طالبانو ځان ته اسلامي امارت په نوم حکومت اعلان کړی چې امریکا یې په رسمیت نه پېژني، خو امریکایي چارواکو د طالبانو د چارواکو سره په قطر، ناروې او نورو ځایونو کې ملاقاتونه کړي دي. د افغانستان دپاره د امریکا خاص استازي ټامس وېسټ د اتوار/يکشنبې په ورځ، وړاندې تر دې چې د امیر خان متقي په مشرۍ د طالبانو له وفد سره وګوري، په اسلو کې وویل: "مونږ به د طالبانو سره د خپلو فکرمندیو په حواله او په یو با استحکامه، د بشري حقونو خیال ساتونکي او ټولشموله افغانستان کې د خپلو برقراره مفاداتو په اړه د خلاصو سترګو ډېپلومېسي جاري وساتو." څېړونکي وایي د امریکا دا تګلاره، په افغانانو کې یو ډول ابهام راپیدا کړی دی. په واشنګټن کې د نیو امریکا ټهېنک ټنک یوه څېړونکې کانډېس وایي: "دا چې د دغو دوو هم مهاله متوازي حکومتي اډانو د موجودیت په بدو اثراتو او مضمراتو باندې فکر نکیږي، دا یوه ناقصه تګلاره ده." یوه بله امریکایي څېړونکې، جنېفر مرتضاشویلي بیا وایي چې د هغې په خیال، "امریکا د افغانستان په اړه د ډېرې مودې راهیسي ګنګسه پاته ده." هغه زیاتوي چې امریکا به یو فعاله افغان سفارت ته ضرورت ولري چې امریکا ته تازه راوستل شوي لسګونه زره افغانانو ته قونسلي خدمات برابر کړی شي. امریکا کې د افغانستان سفارت د مالي ستونزو له امله، خپل ټول ځایي (امریکایي) کارکنان رخصت کړي او چې کله سفارت ته ټلیفون وشي، نو ماشین یې ځواب ورکوي. سفارتکاران وایي، هغوی د دوو میاشتو راهیسي په رضاکاره توګه بغیر د تنخوا، کار کوي. لکه د دنیا په نورو ملکونو کې، په امریکا کې هم د افغانستان سفارتي دفترونو د طالبانو د خارجه وزارت سره د کار کولو نه انکار کړی دی او سفارتکاران وایي چې هغوی د افغانستان د پخواني اسلامي جمهوریت نمایندګي کوي. که څه هم طالبانو ډېر خواستونه کړي چې د دوی حکومت دې په رسمیت وپېژندل شي، خو تر اوسه هېڅ کوم هېواد د هغوی حکومت ندی تسلیم کړی. افغان سفارتکاران پناه غواړي امریکا کې دوو افغان سفارتکارانو چې نه یې غوښتل نومونه یې یاد شي، وي او اې ته وویل چې لږ تر لږه درې افغان سفارتکارانو چې په واشنګټن کې یې سفارت کې کار کاوه، په کېنېډا کې پناه اخیستې ده، او نور سفارتکاران په دې کوشش کوي چې ځآنونو ته نورې دایمي لارې چارې ولټوي. یو ډیپلماټ وي او اې ته وویل چې د ویزې معیاد یې په ډسمبر کې ختمیږي، او زیاته یې کړه: "واضحه خبره ده چې مونږ افغانستان ته واپس نشو تللی. مونږ د خپلو ټولو سفارتکارانو د آیندې دپاره د حل یوه لاره لټوو." د امریکا د مهاجرت، شهريتوب او کسټم ادارې هم دې ستونزې ته په توجه سره، امریکا کې د افغان سفارتکارانو د قانوني اسنادو د بدلولو دپاره ځانګړي اقدامات اعلان کړي دي. د دغې ادارې په وېبسايت باندې یو نوټس چاپ شوی او په کې ویل شوي: "که تاسو یو افغان وګړی یاست چې امریکا ته په A-1، A-2، G-1 او G-2 غیرمهاجرتي ویزو راغلي یاست؛ د ۲۰۲۱ کال د جولای په ۱۴مه مو داسې عهدې پرمخ وړي چې سفارتکاري یا نیمه سفارتکاري وي؛ او د Section-3 لاندې غواړي یو ګرین کارټ واخلئ، تاسو کولی شئ فورم نمبر I-485 بغیر د کوم فیس ورکولو ډک کړی چې هغه د دایمي اقامې یا د قانوني حالت د بدلون درخواست دی."
د قطر امیر د افغانستان، یورپ او ایران مسئلو باندې خبرو دپاره واشنګټن ته سفر کوي - ذرائع
رائټرز - باخبره ذرائعو د رائټرز خبري ادارې ته د دې خبرې پخلی کړی چې د قطر امیر نیت لري د جنوري په ۳۱مه د امریکې سرښار واشنګټن ته سفر وکړي او دلته د چارواکو سره د افغانستان په مسئلې، یورپ ته د تېلو د لېږلو، او د ایران په حوالې سره خبرې اترې وکړي. د هغه وخت نه چې قطر د امریکا او طالبانو ترمنځ د سولې د مذاکراتو کوربه شو او نتیجه یې د ۲۰۲۰ کال دوحه تړون و، د قطر او امریکا ترمنځ تعلقاتو قوت پیدا کړی او شیخ تمیم پخپل سفر کې کوشش کوي چې دا تعلقات نور هم مضبوطه کړي. همدا شان چې کله طالبان افغانستان کې واک اختیار ته ورسېدل او امریکا زرګونه کسان له افغانستانه راویستل، د انخلا په دې پروسه کې قطر ورسره ډېره همکاري وکړه. کابل کې د امریکا سفارت د بندېدو نه پس، اوس د طالبانو واکمنۍ لاندې کابل کې، قطر د امریکا سفارتي نمایندګي هم په غاړه اخیستې ده. قطر او ترکي د طالبانو د حکومت سره په مذاکره کې دي چې د کابل نړېوال ائیرپورټ انتظام په غاړه واخلي. له هغه وخته چې جو بایډن د صدارت عهدې ته رسېدلی دی، دا امریکې ته د قطر د امیر شیخ تمیم بن حمد آل ثاني لومړی سفر ګڼل کیږي، او په داسې وخت کې مخې ته راځي چې واشنګټن د تېلو او ګېسو د کاروبار لرونکو هېوادونو او کمپنیو سره په دې غږیږي که چېرته روس په یوکرین حمله وکړي او په مغربي هېوادونو خپل ګېس او تیل بند کړي، نو په هغه صورت کې دوی د روس په ځای مغربي یورپ ته تېل او ګېس ورکړي. د ذرائعو په قول، د امریکې خارجه وزیر انټني بلېنکن د ګل/دوشنبې په ورځ د قطر خارجه وزیر سره د ټلیفون د لارې دا خبره شریکه کړله. قطر د قدرتي ګېسو له اړخه نړۍ کې یو اوله درجه ملک بلل کیږي. واشنګټن سره دا فکرمندي شته چې که د روس پوځ په یوکرین حمله وکړي، امریکا او یورپ به په ماسکو باندې سخت بندیزونه ولګوي او په نتیجه کې به یې یورپ ته د روس د ګېسو اېکسپورټ هم بند شي. روس د دې خبرې نه انکاري دی چې ګني په یوکرین باندې د حملې خیال لري. په نړېواله کچه د ګېسو سپلائی دمخه لا کمه شوې ده او د قطر انرجۍ کمپنۍ د ګېسو داسې اوږدمهاله تړونونه لري چې هغه په آسانۍ سره نشي ماتولی. همدا شان طمعه کیږي چې د قطر امیر شیخ تمیم بن حمد آل ثاني او د امریکې صدر جو بایډن د ایران او نړېوالو قوتونو ترمنځ د ۲۰۱۵ کال جوهري لوظنامې بحاله کولو په برخه کې جاري کوششونو باندې هم خبرې وکړي. دا دوه مشران به د یمن د جګړې ختمولو په لارو چارو هم وغږیږي. قطر د امریکا ترڅنګ، د ایران سره هم ښه تعلقات لري.
امریکا: دا ځل به په روس باندې پابندۍ د پخوا نه تېزې او ډېرې زورورې وي
واشنګټن - امریکا د نهې/سې شنبې په ورځ روس ته خبرداری ورکړ چې که په یوکرین حمله وکړي، نو د هغو پابندیو نه به ډېرې سختې او تېزې پابندۍ ورباندې ولګیږي کومې چې په ۲۰۱۴ کې د یوکرین کریمیا جزیره نما باندې د قبضه کولو نه پس په روس لګېدلي و. د امریکا د قامي سلامتیا یو چارواکي په واشنګټن کې خبریالانو ته ویلي: "مونږ آماده یو داسې پابندۍ ولګوو چې د ۲۰۱۴ کال د پابندیو په نسبت یې اثرات بیخي زیات وي. په دې معنا چې د پخوا د تدریجي طریقه کار وخت اوس تېر دی او دا ځل به مونږ په ټول قوت سره پابندۍ لګوو او ورباندې به کلک پاته کیږو." د قامي سلامتیا دغه چارواکي چې غوښتل یې نوم یې پټ وساتل شي، همدا راز زیاته کړه چې امریکا آماده ده د روس د اقتصاد ځپلو دپاره د ټېکنالوجۍ سره تړلي موادو په اېکسپورټ هم محدودیتونه ولګوي. چارواکي د اېکسپورټ د دغو محدودیتونو په اړه وویل: "مونږ دا د روس نه د مصنوعاتو د اېکسپورټ د منع کولو دپاره استعمالوو، او د دې کار د اثر دلیل دا دی چې که تاسو... یو قدم شاته شئ او په نړۍ کې د امریکا ساخت سافټ وئیر ټېکنالوجۍ بالادستي ته نظر وکړئ، نو ګورئ چې زمونږ او زمونږ د اتحادیانو د غور لاندې د اېکسپورټ کنټرولولو لاره چاره به د پوټین هغه سټراټېجیکې منصوبې سختې زیانمنې کړي کوم چې د خپل اقتصاد د صنعتي جوړولو دپاره یې خیال کې لري، او هغو برخو ته به نقصان ورسوي کوم چې پوټین ته اهمې دي، لکه کوانټم کامپیوټینګ، یا دفاعي برخه، یا خلائي او یا هم نور سېکټورونه." پس له هغه چې روس د یوکرین نه په کال ۲۰۱۴ کې د کریمیا جزیره نما قبضه او ځان سره ونښلوله، امریکا او اتحادیانو یې په ماسکو باندې اقتصادي بندیزونه ولګول، مګر هغه بندیزونه دومره سخت نه و، بې نتیجې ثابت شول، او روس اوس هم په کریمیا قبضه لګولې ده. یو بل امنیتي چارواکي وویل چې امریکا په ټوله نړۍ کې د انرجۍ د پیداوار کمپنیو سره په دې کار کوي چې که صدر پوټین مغربي ملکونو باندې د روس قدرتي ګېس بند کړي، نو دوی به بیا د روس په ځای مغربي یورپ ته تېل و ګېس برابروي. د امریکا یو امنیتي چارواکي د صدر بایډن دا خبره تکرار کړه چې د یوکرین د مسئلې په سر، امریکا او مغربي اتحادیان یې سره یو لاس دي او دوی عزم کړی چې په روس به داسې سخت بندیزونه لګوي چې سمدستي او هم د وخت په تېرېدو به روس سخت زیانمن کړي. وایټ هاوس د نهې/سې شنبې په ورځ په داسې حال کې ماسکو ته خبرداری ورکړ چې امریکا د ګل/دوشنبې په ورځ خپل اته نیم زره (۸۵۰۰) عسکرو ته امر وکړ چې ختیځ یورپ ته د ممکنه تللو دپاره آماده اوسي، او روس وویل چې حالات "په کلکې فکرمندۍ سره" څاري. د روس صدارتي ایوان – کرملېن – ویاند ډميټري پېسکوف خبریالانو ته یو ځل بیا د روس له اړخه دا تورونه تکرار کړل چې ګني امریکا د روس-یوکرین په سرحد کې کشیدګۍ زیاتوي. روس د یوکرین سرحد په غاړه خپل شاوخوا یو لاک و اوه ویشت زره عسکر راغونډ کړي دي. د ګل/دوشنبې په ورځ صدر جو بایډن د یورپ له اهمو مشرانو سره وېرچوال (آنلاین) ملاقات وکړ او په یوکرین باندې د روس د یوې ممکنه حملې د خطر په اړه یې خبرې وکړې. بایډن د یورپي اتحادیانو سره د خبرو نه پس خبریالانو ته وویل: "ما د یورپي مشرانو سره یو ډېر ډېر ډېر ښه ملاقات درلود چې هغه کې ټول په یوه خله و." د برطانیې د وزیر اعظم بوریس جانسن دفتر په یو بیان کې د بایډن د دې خبرو تصدیق وکړ او ویې ویل؛ "مشرانو د روس د دښمنۍ ډکې رویې په مقابله کې د نړېوالې برادرۍ د اتحاد په اهمیت اتفاق وکړ." بایډن تر اوسه دا فیصله نده کړې چې د امریکا پوځي وسایل او عسکر روس ته نږدې ځای په ځای کړي. د امریکا دفاع وزارت ویاند جان کربي وایي، "په وضاحت سره روس اوس دستي دا نیت نلري چې لانجه راکمه کړي."
ای اېم اېف: د نړۍ د اقتصادي ترقۍ شرح به د مخکینۍ اندازې نه کمه وي
نړیوالې مالیاتي ادارې انټرنېشنل مانیټري فنډ ویلي د اومېکرون وایرس له امله به سږ کال د نړۍ د اقتصادي ترقۍ شرح د توقع نه کمه وي. د نړۍ اقتصاد ته خپلې ورستۍ کتنه کې ای اېم اېف وویل په 2022 کې به د نړۍ د اقتصادي پرمختګ شرح څلور اشاریه څلورفیصد وي. تېرکال د اکتوبر په میاشت کې ای اېم اېف اټکل کړی و چې سږ کال د دنیا د اقتصادي پرمختګ شرح به څلور اشاریه نهه فیصد وي او د دې نه وړاندې یې اندازه لګولې وه چې دغه شرح به پنېځه اشاریه نهه فیصد وي. ای اېم اېف وویل د توانای لوړو بېعو، افراط زر او د امریکې او د چین په اقتصادونو کې د توقع نه کمې ودې له امله یې د نړیوالې اقتصادي ترقۍ په اړه خپله اندازه لاندې کړې ده. ای اېم اېف په خپل رپورټ کې وویل نړیوال اقتصاد کال 2022 د وړاندې اندازې نه په کمزوري حالات کې شروع کړی دی. مالیاتی ادارې وویل د نړۍ د اقتصادي بحالۍ دپاره اومېکرون وایرس یو ګواښ دی او د بحالۍ عمل په شا بوتللی شي. ای اېم اېف چې د دینا 190 ملکونو ته قرض ورکوي د امریکې د اقتصادي ترقۍ په اړه یې هم خپله اندازه کمه کړه. ادارې د اکتوبر په میاشت کې ویلي وو چې امریکايي اقتصاد به د پنېځه اشاریه دوه فیصد په شرح پرمختګ وکړي خو په خپل تازه رپورټ کې وايي دغه شرح به څلور فیصد وي. ای اېم اېف چین د اقتصادي ترقۍ په اړه هم خپله کمه کړه او ویې وېل سږ کال به د چین اقتصاد د څلور اشاریه اته فیصد په شرح پرمختګ کوي. تېر کال دغه اندازه اته اشاریه یو فیصد وه. په نړیوال اقتصاد کې تېر کال د شپږ فیصد ترقۍ وروسته ای اېم اېف د نهې، سه شنبې، په ورځ د دنیا د هر ملک په اړه د سږ کال د ترقۍ د شرحې په اړه اندازه کمه کړه خو هندوستان پکې یوازېنۍ استثنا وه او ویې وېل د هندوستان د اقتصادي ترقۍ شرح به سږ کال نهه فیصد وي. یادونه: د دې خبر معلومات د ای پي خبري ادارې نه اخیستل شوي دي
اېمېنسټي انټرنېشنل: طالبانو جینکۍ تعلیم د بنیادي حق نه محرومه کړي دي
د انساني حقونو نړیوالې ادارې اېمېنسټي انټرنېشنل په طالبانو غږ کړی چې د منځنۍ د جینکو د ثانوي درجې سکولونه دې پرانېزي بلخوا افغان مېرمنې وايي که د جینکو سکولونه نه خلاصېږي نو په کم عمر کې د جینکو ودېدل په زیات شي د اېمېنسټي انټرنېشنل د جنوبي اېشیا څانګې د ګل، دوشنبې، په ورځ په ټوېټر یو بېغام کې وویل چې افغانستان کې د 12 کالو څخه د زیات عمر جينکۍ د 129 ورځو تېرېدو وروسته هم طالبانو د سکولونو نه منع کړي دي او جینکۍ د تعلیم د بنیادی حق نه محرومه کړی شوي دي. په افغانستان کې مېشته مېرمنې د جينکو د سکولونو بندېدو اندېمښنې کړي او وايي که چېرې انجونو ته د تعليم ترلاسه کولو اجازه ور نه کړل شوه نو په کم عمر کې د جينکو ودول به زيات شي او ګڼ شمېر جينکۍ به مجبورې شي چې سخت کارونه وکړي و د کورنۍ لپاره معاش وګټي. افغان مېرمنې وايي چې د جينکو د سکولونو تړل کېدو انديښمنې کړي او ويره لاري چې د ماشومانو رتلونکې به يې د تيارو سره مخ شي. په دې حقله په کابل کې د يو سکول استاذه بنفشي وي او ای ډيوه ته وویل: " زما درې نجونه دي چې يو په لسم صنف کې وه، بله نهم او کوچنۍ شپږم صنف کې وه اوس د مکتب نه په کور شوي دي، مکتب کې ما په زوره داخل کړې وې ځکه چې پلار يې نه غوښتل چې تعليم وکړي، هغه به هر وخت دا ويل چې زه لوريانې واده کومک او پېسې ورباندې ګټم چې سرمايه پېدا کړم خو ما ورته وويل چې زامن مې درس وايي نو لوڼه به مې هم درس وايي، دلته اوس مونږه ډېر زيات مشلاتو کې يو چېرته تللې هم نه شو او لوڼه مې هم د تشويش نه يو رقم ته مريضانې دي." تېر کال د اګست په 15مه په افغانستان د واکمن کېدو وروسته طالبانو د شپږم ټولګي پورته د جينکو سکولونو ته په تګ بندیز لګولی دی. ګڼ شمېر افغان مېرمنو د طالبانو د دغه ګام په ضد احتجاجونه هم کړي دي. د ځايي سرچينو ترمخه د هيواد په 34 ولايتونو کې د دولتي پوهنتونو ښځينه زده کوونکې هم د تعليم ترلاسه کولو په ځای کورونو کې په ناسته مجبوره دي. د کابل زرغونه يوسفزۍ اندېښنه څرګندوي چې د جينکو سکولونه تر ډېر وخته پورې بند پاتې کېدل به د جينکو په کم عمرۍ کې د ودونو سبب وګرځي هغه وايي " نو که چېرې ماشومانې جينکۍ تعليم وو نه کړي او داسې پېغلې شي نو ختمن کورنۍ يې د د ودولو فيصله کوي ځکه چې هغه جينکۍ نه شي کولې چې خپل حق وغواړي، په هغه صورت کې چې کله يوه جينۍ ذهني او فکري لحاظ سره بالغه نه شي نو هغه نه شي کولې چې د خپل ځان دفاع وکړي." نوموړې زياته کړه په موجوده اقتصادي بحران کې يو شمېر والدين به وکړل شي چې په کور ناستې موشومانې جينکۍ په سختو کارونو ولګوي. " کله چې جينکۍ په کور کې ناسته وي او ماشومه وي نو د هغې څخه په دغه کارونو کې استفاده کېږي، تاسو پوهېږې چې په افغانستان کې سوالګرې جونه څومره ډېرې دي، چې کومې لرې پرتې غريزې سيمي دي هلته په اکثره جونو د لوړو ځايونو نه لرګي او اوبه روړل کېږي." د افغان طالبانو ترجمان ذبیح الله مجاهد د جنورۍ په 15مه امريکايي خبري ادارې اسوسیېټیډ پریس سره په مرکه کې ویلي، د تعلیم وزارت یې کار کوي چې د جينکو های سکولونه او پوهنتونونه په راتلونکو دريو میاشتو کې پرانیزي. نوموړي زياته کړې چې په ډېرو ولایتونو کې په لوړه کچه هم ( د جينکو) تعلیم شته او په لږو ځایونو کې چې پاتې دی هلته ځینې مسایل تر اقتصادي ستونځو او طرز عملونو پورې اړه لري چې باید عملي شي. څه کم پینځه میاشتې کېږي چې طالبانو د خپلې واکمنۍ موقتي انتظام اعلان کړی خو د نړۍ یو هېواد هم لا د حکومت په څېر په رسمیت نه دي پېژندلي. امریکا او نوره نړۍ له طالبانو غواړي چې ټولشموله حکومت جوړ کړي، ښځو ته خپل حقونه ورکړي او جينکۍ سکولونو ته پرېږدي.
ناروی وایي طالبانو نه به د عمل وړ غوښتنې کولی شي
د ناروی حکومت ویلي په اوسلو کې د طالبانو د پلاوي سره په خبرو کې به طالبانو نه د عملي کېدو وړ غوښتنې کولی شي. د اېسوسي اېټېډ پرېس خبري ادارې ترمخه، د نهې، سه شنبې، په ورځ به د طالبانو او د مغربي سفارتکارو خبرو ورستۍ ناسته کېږي. په افغانستان کې د ورستي صورتحال او د بشري مرستو په اړه د خبرو دپاره د طالبانو د موقتي خارجه چارو وزير مولوي امير خان متقي په مشرۍ يو پلاوی د خالي، شنبې، د ورځې راهسې د ناروی په سفر دی . دا لومړی ځل دی طالبانو د واکمنېدو نه پس طالب پلاوی د یورپ متنازعه سفر کوي. نړیوالې ټولنې لا طالبان د افغانستان د رسمي حکومت په څېر نه دي پیژندلي. د افغانستان د بشري مرستو لړۍ د پينځلسم اګست نه په دې خوا ودرېدلې ده ځکه ټولې نړيوالې ادارې د ياد هېواد نه لا خو وتلي او لا يې امدادونه ودرولي دي چې د ميلينونو خلکو وضع يې خرابه کړې چې ورسره ورسره لوږه او وچکالي هم ده. ټاکل شوي وه چې په اوسلو کې به طالبان د ناوری د حکومت چارواکو تر څنګ په هېواد کې میشته د افغانستان د مدني ټولنې فعالانو سره هم ویني. د ای اېف پي خبري ادارې ترمخهد ناروی وزير خارجه هېنرېک تون ويلي “دا د يو خلاص بحث پيل نه دی. مونږ به غوښتنې په ډاګه کوو او دا به څارو چې هغه غوښتنې پوره کيږي که نه؟ د ناروی خبري ايجنسۍ اين ټي بي وايي غوښتنې دا کېدلی شي چې بشري مرستې نيغ په نېغه افغان ولس ته ورسي او په افغانستان کې د بشري حقونو احترام وشي، په خاصه توګه د ښځو او اقليتونو د حقونو دفاع وشي چې د تعليم او صحت حق ورکړل شي، د کار کولو حق يې ومنل شي او په تګ راتګ کې ورته خنډان نه اچول کيږي د بې درکه کړل شوو فعالانو ښځو شخړه دا خبره هم امکان لري چې ناروی به د طالبانو سره د مدني ټولنې هغو دوو ښځو فعالانو مسله هم راپورته کړي چې په کابل کې تېره اوونۍ د خپلو کورونو نه اوچتې کړل شوي. د بې درکه کېدو نه وړاندې يادو ښځو په کابل کې په احتجاج کې برخه اخستلې وه خو طالبان د دغو ښځو په نیول کېدو کې د ککړتیا خبره ردوي. طالبان په کال 2001 کې د واک نه لرې کړل شوي وو چې په اګست کې د امريکايي ځواکونو د وتلو وروسته بيا په واک قبضه شوي دي. ای اېف پي وايي طالبان بنياد ګران دا ګڼي چې په ناروی کې د تړل شوو دروازو په شا کېدوونکې خبرې اترې د دوی په رسميت پېژندنې په لوري يو ګام دی او د دوی د مالي امداد پرانیستل کېدو ته يوه موقع ده . د طالبانو وزير خارجه امير خان متقي ويلي “ناروی چې مونږ ته دا فرصت برابر کړی دا پخپله يوه لاس ته راوړنه ده ځکه مونږ د نړيوالو سره يو ځای کښېناستل ." متقي د امريکا، فرانس، جرمني، برطانيه، اټلي، يورپين يونين او د ناروی د نمايندګانو سره هم ليدل کتل کړي. ناروی ټينګار کوي چې د طالبانو سره ملاقات په معنا نه دی چې ګني طالبان قانوني او په رسميت وپېژندل شوو. د ناروی غونډه چې پکې طالبانو ته د ګډون بلنه ورکړل شوې ځينې د ځينې څېړونکو او بهر مېشت افغانانو د نيوکو سره مخ ده . د ملګرو ملتونو د شمارو تر مخه د افغانستان د نیمايي نه زیاته ابادي د لوږې سره مخامخ ده خو د مرستو بحالولو په لړ کې نړيواله ټولنه دې ته انتظار کوي چې طالبان څه رنګه حکومت چلوي. یادونه: د دې رپورټ دپاره معلومات د ای پي او ای اېف پي خبري ادارو نه اخیستل شوي دي
شېخ رشيد:دا وخت هيڅ مذاکرات نه دي روان، د ټي ټي پي سره د مذاکراتو پوښتنې ته ځواب
د پاکستان د کورنیو چارو وزير شېخ رشيد احمد د تحریک طالبان پاکستان يا بلې کومې ډلې د نوم اخستو پرته ويلي، "اوس مهال هيڅ مذاکرات نه دي روان". شېخ رشيد دغه خبرې پرون د ګل/ دوشنبې په ورځ (24 جنورۍ) په برني اېوان سېنېټ کې هغه وخت کړي دي چې کله د مخالفه ګوندونو غړو پوښتنې راولاړې کړي چي په ملک کې د ترهګرۍ پېښې سېوا شوي، د تحریک طالبان پاکستان سره د مذاکراتو پوښتنه شوې چې د هغه چا په مينځګړيتوب دغه مذاکرات کيږي څوک چې نړۍ تراوسه پورې په رسمیت نه دي پېژندلي. شېخ رشيد وویل د 15 اګست نه وروسته په پاکستان کې په ترهګرۍ کې اضافه شوې ده. په 15 اګست طالبانو د افغانستان واک ترلاسه کړی وو. او له دغې وروسته چې په پاکستان کې او په ځانګړي ډول خېبرپښتونخوا او قبايلي ضلعو کې په امنيتي ځواکونو څومره بريدونه شوي او د بدامنۍ پېښې رامنځته شوي په هغو کې د زياترو زمه وارۍ لاقانونه ګرځول شوې تحریک طالبان پاکستان منلي دي. شېخ رشید زياته وويل، اوس مهال هيڅ مذاکرات نه دی روان، او زياته يې کړه، طالبانو ورته ویلي چې هغو (ټي ټي پي) د دوی سره شل کاله شریکه جګړه کړې ده، او دوی (ټي ټي پي) ته اجازه ور نه کړو چې د (افغانستان) خاوره ستاسو د (پاکستان) خلاف وکاروي. نوموړي زياته کړه د طالبانو خبره يې مخ په وړاندې بوتله، چې کوم خلک ايين او قانون مني او دغه دايرې ته راځي پاکستان ورسره خبرو ته تیار دی خو کوم خلک چې سختې غوښتنې کوي، چې د پاکستان د سالميت سره ټکر اخلي، د هغو سره به ټکر وهل کیږي، خو د ټکر وهلو دپاره ویل ضروري نه دي چې چرته عمليات کيږي. هغه وویل پوځ هره ورځ د ترهګرۍ پرضد جنګيږي، هغه زیاته کړه په خېبرپښتونخوا او بلوچستان کې پوځ عملیات کوي، او په سيند او پنجاب صوبو کې سي ټي ډي لګيا دی. د شېخ رشید په وېنا چې چرته هم خبر ترلاسه کيږي هلته عملیات کولی شي. هغه دا هم وويل چې پاکستان به کله هم په خپل سالميت سودا ونه کړي، او نه به ترهګرۍ ته اجازه ورکړي. سېنېټ ته په وېنا کې شېخ رشيد دا هم وویل چې د افغانستان سره په پوله (ډېورنډ) باندې 2680 کلوميټره د سيمو د ازغن تار لګولو کار پوره شوی دی. پاکستان د تير کال نومبر په میاشت کې د تحریک طالبان پاکستان سره مذاکرات پېل کړي او ویل شوي وو چې په افغانستان کې د واکمنو طالبانو په خواست او مینځګړيتوب دغه خبرې روانې شوي او يوه میاشت ډز بندي هم شوې وه د کومې چې د دسمبر په مياشت کې ټي ټي پي د ختمولو ويلي وو. وروسته په پينځمه جنورۍ د پاکستان پوځي وياند مېجر جنرل بابر افتخار ویلي وو، د ټي ټي پي سره مذاکرات ختم شوي او پرضد يې جګړه روانه ده.
