پاکستان کې په یوه ورځ په کرونا وایرس 20کسان مړه شوي
سرکاري شمیرې ښایي چې پاکستان کې تیر یو شواروز بیا دکرونا وایرس دخوریدو په اړه سخت پاتې شوی اؤ دهیواد په بیلابیلو برخو کې 20 کسان په دې وایرس مړه شوي دي. د اتوار په ورځ د کرونا دڅار دولتي ادارې این سي او سي پخپلو تازه شمیرو کې ښکاره کړې چې دتیرو څلېریشتو ساعتو په مهال پاکستان دکرونا وایرس 7586 تازه پېښې مخې ته راغلي دي. دکرونا وایرس دمثبتو پېښو کچه چې په دې وروستیو کې دپاکستان دننه دیو فیصدي نه هم په ښکته تللې وه اوس یو وارې بیا 13 فیصدي ته جګه شوې ده. دسرکاري شمیر شیمرو له مخې دپیل نه تر دې دمه پاکستان کې په کرونا وایرس ټول 13 لکه67 زره اؤ 605 کسان اخته شوي اؤ 29097 تنان پرې مړه شوي هم دي. این سي او سي وایي دا مهال چې هیواد کې کوم کسان په کرونا وایرس اخته دي هغوئ کې هم 1,083 تنانو حالت داندېښنې وړ دی. پاکستان کې دکرونا وایرس دخوریدو دا لړۍ په داسې حال کې چټک شوې چې دخالي په ورځ حکومت ښکاره کړې وه چې تر اوسه ګرد هیواد کې 171,470,850 کسانو ته کرونا ضد ویکسین لګول شوي دي. دپاکستان ټوله ابادي 22 کروړه ده اؤ حکومت وایي چې په دې ابادۍ کې 35 فیصدي ابادۍ ته کرونا ضد ویکسین لګولي دي. خو سرچینې وایي چې اوس هم پاکستان کې زیاتره خلک د کرونا وایرس خوریدو خبره دروغ ګڼي اؤ ددې وایرس په ضد د ویکسین لګولو نه ډډه کوي. کارپوهان وایي د یو هیواد د 70 فیصدو نه زیاته ابادي چې د کرونا په ضد ویکسین واخلي نو تر ډیره حده ددغې رنځ نه وژغورلی شي.
په هند کې په یوه ورځ تر درې لکو زیات خلک په کورونا اخته شوي
واشنګټن – د هندوستان د روغتیا وزارت د خالي یا شنبې په ورځ د کورونا د ۳۳۷۷۰۴ پېښو راپور ورکړی. په هند کې د عامې روغتیا چارواکي وايي، کېدای شي په کورونا د اخته ټولو کسانو شمېر لا نه وي راټول شوی. په اېرلېنډ کې د شنبې یا خالي په ورځ د کورونا اکثره محدودیتونه لېرې شوي او په دغه هېواد کې د تېرو دوو کالو راهیسې د لومړي ځل لپاره د سېنټ پېټرېک ډې په مارچ میاشت کې لمانځل کېږي. د اېرلینډ لومړي وزیر مایکل مارټېن وویل، "پسرلی راروان دی او زه نه پوهېږم چې ما به کله هم د سېنټ پېټرېک ډې لمانځلو ته دومره شیېبې شمارلې وي لکه دا ځل." خو تر اوسه هم دغلته د ماسکونو تړلو سپارښتنه پر ځای ده. په واشنګټن کې د یکشنبې یا اتوار په ورځ لېنکن مېموریل سره د واکسین ضد کسانو یو لاریون ته تابیا شوې ده. په امریکا کې هم د واکسینونو پرضد پروپاګند د یو شمېر ډلو ترمنځ کېږي چې په هغو کې سیاستوال، د ښونځیو چارواکي، مسلکي لوبغاړي او روغتیايي کارکونکي شامل دي. په امریکا کې د عامې روغتیا چارواکي وايي، کابو ۲۰ فیصده بالغ امریکایان نه دي واکسین شوي. په ورته وخت کې د پولېنډ پخواني ولسمشر لېچ ولیسا اعلان وکړ چې په کورونا اخته شوی که څه هم ده په بشپړه توګه واکسین اخېستی و. هغه په فېسبوک لیکلي، "له دې سبق نه وروسته به زه بې ماسکه پاتې نشم." په جاپان کې هم د اومېکران ډول له امله په پلازمېنه کې د کورونا ناروغانو شمېر زیات شوی. د شنبې یا خالي په ورځ ټوکیو د کورونا د ۱۱۲۲۷ ورځنیو نویو پېښو راپور ورکړی چې دا په تېرو څلورو پرلپسې ورځو کې تر ټولو لوړ شمېر دی. د جان هاپکنز پوهنتون د خالي یا شنبې په ورځ راپور ورکړ چې دوی په نړۍ کې د کورونا ۳۴۶.۵ میلیونه پېښې ثبت کړي چې ۵.۶ میلیونه کسان ترې مړه شوي دي. دوی دا هم وايي، چې په ګرده نړۍ کې تر اوسه پورې د واکسین کابو لس بیلینه ډوزه خلکو ته ورکړل شوي دي.
پاکستان دداسو پېښه کې د وژل شوؤ چینایي وګړو لپاره ١١.٦ میلينه ډالر هرجانه ورکوي
دپاکستان حکومت د داسو ترهګریز بريد کې د وژل شوؤ چپنايي وګړو کورنيو لپاره د١١.٦ ملينه ډالرو دمعاوضې منظوري ورکړې ده. له دغې پيښى وروسته چين پاکستان کى د خپلو وګړو په تحفظ انديښمنه دى . څيړونکي او حکومت مخالفه سياستمداران وايي د پاکستان حکومت چينايي وګړو ته تحفظ ورکولو کې ناکامه شوی دی ځکه د حکومت سره متاثره کورنيو ته تاوان ورکولو نه علاوه بله کومه لاره نه وه. د جمعى په ورځ د خزانې د مرکزي وزير شوکت ترين په مشرۍ د اقتصادي رابطه کميټۍ غونډه کې د داسو ترهګریز بريد اغېزمنو لپاره د ١١•٦ میلينه ډالرو دمعاوضې منظورى و رکړل شوې ده. تير کال دجولاىي مياشت کې د خيبر پښتونخوا داسو سيمه کې شوي دغه بريد کې اتلس چينايي وګړي وژل شوي او ٦٦ ژوبل شوي وؤ. د انګريزۍ ژبى د ورځپاڼې ايکسپريس ټريبون تر مخه داسو ډيم د سي پيک برخه نه ده او نه پاکستان متاثرينو ته دهرجانې یا تاوان ورکولو د رقم پابند ؤ. ورځپاڼه لیکي د چين حکومت په خپله خاوره دترهګرۍ پيښو کې وژل شوو خپلو وګړو ته هم دومره معاوضه نه ورکوي څومره چى د پاکستان حکومت دداسو پيښې متاثرینو لپاره منظور کړې ده. پاکستان لومړى داسو کې د چينايي وګړو په بس شوې حمله د ګیس چاودنه ګرځولې وه خو چين د پاکستان دا دریځ رد کړى ؤ او د پيښې پلټنو لپاره بيا چينايي چارواکو د پاکستان دوره هم کړى وه. وړاندې نه دا تاثر دى چى ګني چين د سي پيک سره دتړلو معاملو پسر انديښنې لري. په دې وروستیو کې د مخالفه پيپلز ګوند د سينيټ د پرمختيا دکمیټې مشر سليم مانډوي واله دعوه کړې وه چې پاکستان کې د چين سفير هغه (مانډوي واله) ته ويلي د واکمن تحريک انصاف ګوند د بې غورۍ له امله سي پيک پروژه د تباهى سره مخ شوې ده. وي او اى ډيوه سره خبرو کې سليم مانډوي واله وايي د پاکستان رياست دچينايي وګړو تحفظ کې پاتې راغلى دى ځکه د چين په غوښتنه د وژلى شوؤ تنانو کورنيو ته له تاوان ورکولو پرته پاکستان سره بله کومه لاره نه وه. د ايکسپريس ټريبون خبر زياتوي د داسو پيښې او د پاکستان د حکومت اقتصادي پروژى ته دپام دنشتوالي له امله دواړخيزه اړيکو کې راغلي تناو لرې کولو لپاره هم د پاکستان حکومت د هرجانې یا تاوان رقم ته غاړه ايښىې ده. پخوانی سفير او څيړونکى اياز وزير ددې نظر سره اتفاق لري چى د سي پيک په اړه د چپن او پاکستان ترمنځ بې باوري موجوده ده. وي او اى ډيوه سره خبرو کې هغه وويل د عمران خان وزير اعظم جوړيدو نه وروسته که دا پروژه ختمه شوې نه ده خو په دې کار هم د نيشت برابر دى. بل اړخ هم د تيرې جمعى په ورځ خبري کانفرنس ته وينا کې د پاکستان د باندنيو چارو د وزارت وياند عاصم افتخار تکرار کړې چې سي پىک پروژه باندى په چټکتيا سره کار کيږي او هغه په دې اړه دڅه خنډ راتلو امکان رد کړی دى. عاصم افتخار زياته کړې د سې پيک د لاندې د ٢٧ لویو پروژو کار وروستي پړاو کې دى. دا په داسې حال کې ده چې ټاکل شوې د اولمپىکس يا د لوبو دنړيوالو سيالى دستوره کې ګډون لپاره به وزير اعظم عمران خان راتلونکې مياشت د چپن سفر کوي او رپورټونه زياتوي چينايي چارواکو سره ملاقاتونو کې به وزير اعظم عمران خان د پاکستان چين اقتصادي پروژې د راتلونکي په هکله هم خبرې اترې کوي
دانارکلۍ له چاودنې وروسته لاهور کې په بلوڅ زده کوونکو چاپې وهل شوي
د لاهور د بلوڅ زده کوونکو اتحاديې بلوڅ سټوډنټس کونسل لاهور د پنجاب ايالت په مرکز لاهور کې د بلوڅ زده کوونکو پر هاسټل د چاپې وهلو او د څلورو بلوڅ زده کوونکو پورته کول غندلي دي. د اتحاديې له لوري پر ټويټرپاڼه د غني بلوڅ له اکاونټ په خپره شوې خبرپاڼه کې ويل شوي چې د بلوڅ زده کوونکو د اغوا په بڼه نيول د غندلو وړ دي اؤ بايد سياسي ګوندونه د زده کوونکو په خوشي کولو کې خپل رول ولوبوي. تېره ورځ د پنجاب پوليس د تروريزم ضد ادارې (سي ټي ډي) دعوه کړې وه، چې د جنوري پر پنځلسمه د لاهور په انارکلي سيمه کې دشوې چاودنې دوه سهولت کاران يې نيولي دي. پوليسو زياته کړې، چې ياد کسان يې د لاهور په راوي سيمه کې نيولي دي. خو دا نه ده څرګنده چې دا نيول شوي د بلوچستان زده کوونکي او که کوم نور څوک دي؟ په لاهور کې استوګن د ټول پاکستان د زده کوونکو د سازمانونو کنوينيئر مزمل کاکړ وويل، چې د لاهور له چاودنې وروسته پوليسو څلور بلوڅ زده کوونکي نيول شوي وو، خو دنوموړي خبره کله چې دوی د پوليسو تاڼې ته ورغلي، نو نه خو زده کوونکي په تاڼو کې موجود وؤ او نه هم پوليسو دوی ته د هغو په اړه کوم مالومات ورکړي دي. د مزمل په خبره ويل کېږي چې دوه زده کوونکي خوشي شوي خو پاتي دوه لاهم نه دي مالوم چې چېري وړل شوي دي؟ د جنوري پر شلمه د لاهور په منځ انارکلي سيمه کې يوه چاودنه شوې وه، چې په نتيجه کې يې درې تنه مړه شوي او دېرش نور ټپيان شوي وو. د بريد زمه واري نوي جوړ شوي وسله وال تنظيم بلوڅ نېشنلسټ ارمي منلې وه. له چاودنې وروسته د لاهور پوليسو په ښار کې ديو شمېر بلوڅ او پښتنو زده کوونکو پر هاسټلونو چاپې اچولې وې، چې د زده کوونکو د اتحاديو له لوري یې غندنه شوې او د نیول شوؤ کسانو د خوشي کولو غوښتنه شوې ده.
دپاکستان حکومت هیواد کې په چټکتیا سره دکرونا په خوریدو اندېښنې ښودلي
پاکستان کې په کرونا دڅار دولتي دارې این سي او سي یا نیشنل کمانډ اینډ اپریشن سنټر هیواد کې یو ځل بیا د کرونا مخ په زیاتیدونکو شمیرو اندیښنه ښودلې ده. یاد مرکز وایي یو نیم کال وړاندې په دیارلسم جون ۲۰۲۰م کې ۶۸۲۵ د کرونا مریضان مخې ته راغلي وؤ خو تیره ورځ دا شمیرې ۷۶۷۸ ته جګې شوې. این سي او سي د هیواد ټولو هاغو سیمو کې د یوې هفتې د پاره د سکولونو د تړلو اعلان هم کړی دی چې پکې د کرونا د رنځورانو شمیرې زیاتې دي. دا په داسې مهال ده چې د نړۍ د یوشمیر هیوادونو تر څنګ پاکستان کې هم د کرونا د پنځمې څپې لړۍ روانه ده چې ورته د اومي کرون نوم ورکړل شوی دی. د کرونا ددغه نوي قسم په هکله طبي متخصیص ډاکټر محمد اصغر وایس اف امریکا ډیوه ته وایي اومي کرون ډیر زر د خوریدو صلاحیت لري. "کومه کرونا چې مخکې وه. هغه هم خطرناکه او وژنکې وه خو هغه به دومره تیزۍ سره نه خوریده. خو د اومي کرون خاصیت دادی چې دا ډیره تیزۍ سره خوریږي. یعني په دویمه ورځ ددې شمیرې یو په دوه کیږي. نو ځکه دې کې د زیات احتیاط ضرورت دی" هغه وایي دې وایرس نه دځان ژغورلو لپاره د ماسک او سینیټایزر استعمال پکار دی. د ګڼې ګوڼې ځایونو ته پرته له ضرورته نه تګ نه دی پکار. نوموړی وایي اومي کرون کې ښه خبره داده چې شدت یې د کرونا د نورو قسمونو نه کم دی. این سي او سي وایي په مجموعي توګه هیواد کې د کرونا مثبتې پیښې دولس اعشاریه درې نوي فیصدو ته جګې شوې دي. چې پکې کراچۍ کې ۴۵ فیصده ، مظفر آباد کې ۲۴ فیصده ، اسلام آباد کې ۱۹ فیصده ، لاهور کې ۱۸ فیصده ، پنډۍ کې ۱۷ فیصده او پیښور کې ۱۶ فیصده راپور شوې دي. بل پلو ته د خیبر پښتونخوا د صحت د محکمې لخوا جاري شوې خبر پاڼه کې ویل شوي دي. تیر شواروز کې پیښور کې تر ټولو زیاتې د کرونا پیښې مخې ته راغلې دي. چې ۳۰۵ دي. مردان ۴۷ پېښو سره په دویم نمبر او کوهاټ ۲۱ پیښو سره په دریم نمبر دی. د لیډي ریډنګ روغتون ویاند محمد عاصم خان وایي زمونږ د هسپتال انتظامیه د کرونا مخ په زیاتیدونکو پیښو نه خبر ده. مونږ ټول انتظامات برابر کړي دي. وي او ای ډیوه سره خبرو کې هغه وویل"مونږ کرونا ټاسک فورس غونډه پرون کړې وه. دې کې مونږ سره ډاکټران او انتظامي افسران دي. مونږ په دې خبر یو چې پیښور کې د کرونا مریضان په زیاتیدو دي" دنوموړي په وینا دا وخت دوئ سره روغتون کې ۱۵ د کرونا رنځوران داخل دي خو د اومي کرون مریض پکې نیشته. "خو مونږ په دې غور وکړو چې که د کرونا رنځوران زیاتیږي نو مونږ به کوم ګامونه پورته کوو. نو تفصیلي پلان مو جوړ کړو ځکه چې پوهیږو د کرونا او اومي کرون زیات مریضان به زمونږ هسپتال ته راځي" کارپوهان وایي د یو هیواد د ۷۰ فیصدو نه زیاته ابادي چې د کرونا په ضد ویکسین واخلي نو تر ډیره حده ددغې رنځ نه وژغورلی شي. خو پاکستان کې دا وخت د حکومتي شمیرو تر مخې صرف دیرش فیصده آبادۍ په مکمله توګه ویکسین لګولي دي. ډاکټران وایي د کومو تنانو چې د ویکسین لګیدو شپږ میاشتې پوره شوې دي. هغوي دې بوسټر یعني اضافي د ویکسینو خوراک واخلي او کومو چې ویکسین نه دي لګولي. هغوي دې زر تر زره سرکاري د صحت ادارې نه ویړیا ویکسین واخلي.
دپاکستان پوځ په چمن پوله داسنادو دکتنې چارې ایف ایي ای ته وسپارلې
دپاکستان دپلټنو دمرکزي ادارې ایف ایي ای چاﺭواکي پخلي کوي چي پر چمن پوله داميګريشن. شناختي کارډ او افغان تذکرې کتلو چارې دپاکستان پوځ ایف ایي ای ته سپارلي دي. دخالي د ورځې په سهار دپولې پرانستلو سره سم ددغوچاﺭو په لاس کې دنیولو لپاره په چمن پوله دایف ایي ای مامورین ځائ پځائ کړل شوي دي. احمد خان دچمن وسيدونکي دی ،پر پوله له اوښتو وروسته یې ډیوه ته دخپلو سترګو دلیدلي حال بیانولو په ترڅ کې وویل مخکې به پاکستاني پوځي چارواکي په پوله ولاړ وؤ اؤ خلک به دشناختي کارډ چیک کولو دیو سخت عمل نه تیریدل . خو هغه وایي " نن دايف ایي ای چارواکي ولاړ وؤ، دخلقو قطاﺭونه ولاړ وؤ او کاﺭ ډير په سست ﺭوۍ سره روان ؤ خو بيا دا چې د مسلو له وجي یې خلک واپس کول " اغاجان بيا پر افغان تذکره چمن ته ﺭا اوښتی دی هغه ډیوه ته وایي، پر افغان تذکزه لرونکي خلکو باندي اوس سختي وي اکثره افغانان دپخوا په شان دپاکستان لخوا بېرته ستنولی شول. دچمن پر ګډه پوله مخکې دپېژندګلۍ دپاڼې یا تزکزې دکتلو چاﺭې دپاکستان دپوځ لخوا اداره کیدلی چي پاسپوﺭټ لرونکي خلک به دایف ایي ای مرکز ته ليږلی کيدل اؤ ځائ تاجرانو او دسيمې قبایلو دپاکستان له لوﺭي دکېدونکې زیاتې سختۍ څخه سرټکولو. دال پاﺭټيز اتحادیې او لغړي اتحاد ساﺯمان وياند عبدالصادق اچکزئ وایي چي پر پوله ددوئ له لوﺭي دسختو احتجاجونو په مهال چې کله ددوئ خبري دپاکستاني چاﺭواکو سره کيدې نو وړومبۍ غوښتنه یې دا وه چې باید دغه چاﺭې ايف ایې ای ته وسپارل شي او ايف ایي ای دې با اختياره اداﺭه وګرځول شي. هغه وایي اوس چې پداکستان له لوﺭي دغه ګام اخستل شوی، دوئ یې ستاینه کوي اؤ باید د پاکستان امنیتي چارواکي پر پوله ددهشت ګردو اؤ دمخدﺭه موادو دقاچاق مخنيوی وکړي . نوموړي زیاته کړه چې دوئ اوس هم تاجرانو او قبايلو دپاﺭه پر چمن پوله نوﺭي اسانتیاوې غواړي. پر چمن پوله مخکې دتزکرې کتلو دا چارې دپاکستاني سرحدي مليشا ځواکونو سره وې خو تیرکال چې داګست میاشت کې افغان طالبانو په کابل خپل واک ټینګ کړو نو دهغې نه یوه میاشت وروسته په جولایي کې دافغانستان سره مرکزي داخلي او خارجي دروازه باب دوستي باندې دپاکستان لخوا فوج وګمارل شو چي په دغه مهال دپاکستان له لوري ډير ﺯيات بدلولونه پر چمن پوله رامنځته کړی شول. دپاکستان دپوڅ دعامه اړېکو څانګې ایي ایس پي ار تر اوسه په ﺭسمي ډول پر چمن پوله ددغه نوي بدلون ﺭاوستو په هکله څه نه دي ويلي خو دایف ایي ای چاﺭواکي وایي چي اوس هم دپخوا په شان دچمن په پاکستاني شناخت کاﺭډ او دسپين بولدک او کندهاﺭ په افغان تذکره اوپاسپوﺭټ باندي ويزه لرونکي عادي خلکو ته پر چمن پوله د تګ او ﺭاتګ اجاﺯه وﺭکول کيږي
پاکستان،افغانستان ته په پاکستاني کالدارو کې دیو شمیرشیانو د صادراتو اجازه ورکړه
پاکستان،افغانستان ته ديو شمير خوراکي او غير خوراکي توکو په پاکستانى کالدارو کې د صادراتو يا برامداتو کولو اجازه ورکړې ده٠ د زيارت ، پنجشنبې په ورځ د خزانې دوفاقي وزير شوکت ترين په مشرى کې شوې د اقتصادي رابطه کميټۍ غونډه کې په چينو يا بورا، وريژو، مهيانو، غوښې، سبزيانو ، ميوؤ، مالګې اوچو ميوؤ او سيمټو په پاکستاني روپو کې د برامد کولو اجازت ورکړل شوی دی. اى سى سى د افغانستان نه د چلغوزو په درامد کولو ٤٥فيصدي ريګوليټري محصول د ختمولو هم فيصله کړې ده٠ ځایي سوداګر وایي چى افغانستان سره په تجارت کې دوئ ته راوړاندې لويه ستونزه د پىسو ادائیګي یا ورکړه ده او د پاکستان مرکزي بنک لخوا هغه شرط دى چى افغانستان او د مرکزي اسيایي هيوادونو سره به اوس تجارت په نغدو پىسو کې نه بلکې د بنک دلارې په ډالرو کې کيږي٠ وي او ای ډيوه سره خبرو کې د سرحد چيمبرز اف کامرس اينډ انډسټريز پخوانی صدر زاهد شنوارى وایي "دې ګام سره زمونږ په تجارت څه لږ ډير فرق خو به پريوځي خو دې کې زيات ښه والی نه شي راتلی" هغه وایي "افغانستان سره تجا رت کې لويه مسله د پيسو ادائیګۍ دي، افغانستان کې د طالبانو په واک کې له راتلو وروسته بنکى نظام په ټپو ولاړ دی او اوس د پاکستان مرکزي بګ سختي شروع کړې ده او برامداتو لپاره د بنک نه فارم اى نه ترلاسه کیږي" ده وويل د بنک لخوا په ډالرو کې دبرامداتو دشرط له امله په نغدو باندې اوس تجارت نه کيږي،٠ د زاهد شینواري په وینا "په افغانستان کې بنکونه بند دي، نه د پاکستان نه ټي ټي کيږي، زیاتره افغان تاجران بهرنیو هيوادونو ته تللي دي او که يو پاکستانی تاجر افغان تاجرانو ته پيسې ليږي نو هغه په امريکا کې ونښلي" نوموړي زياته کړه تر کومې چې د پيسو لين دين سم شوی نه وي تر هغې افغانستان سره تجارت زياتيدلی نه شي. زاهد شنواري وويل پاکستاني سوداګر اوس د افغانستان نه کوله یا سکاره، پومبه او سنګ مر مر نه شي راوړلی او في الحال د امروزه خوراکي شيانو تجارت کیږي٠ نوموړي وويل تر کومې چى د طالبانو حکومت په نړيواله کچه تسليم کړی شوی نه وي تر هغې افغانستان سره تجا رت نه شي زياتيدلی . د پاک افغان ګډې تجارتي خونې صدر خان جان الکوزى دا يو ښه ګام بولى خو وایي چې د طالبانو حکومت به اوس دې ته څه ځواب وایي ولې چى افغانستان کې دا تشويش هم ليدل کيږي چې ټول تجارت پاکستاني روپو ته وانه وړي. ډيوه ريډيو سره خبرو کې نوموړي وويل د افغانستان جائنټ چيمبر دې د پاره داسى تدبير جوړ کړی چى مونږ په جنس کې د پاکستان سره تجارت وکړو او کوم افغان سوداګر چې خپل مالونه پاکستان کې خرڅ کړي هم په هغه پيسو دلته نه مالونه رااوچت کړي يعنې ' بارتر ټريډ ' وشي. الکوزي زياته کړه د تير کال راهيسې د افغانستان کاروبار او تجارت ستونزو سره مخ دی ، بنکونه بند دي، ډالر نيشته او دې هر څه زمونږ تجارت سخت اغيزمن کړی دی. په کال ٢٠١٢ کې د پاکستان افغانستان سره تجارت دوه اعشاريه اووه بلينه ډالره ته رسيدلی ؤ او هیله کيدله چى دا به راتلوکى وخت کې پپنځه بلينه ډالرو ته ورسي. خو وروستو د پاکستان حکومت لخوا د سختو تجارتى پاليسيو او په پولو د يو شمير خنډانو له امله دا په کال ٢٠١٥ کې يو اعشاريه پينځه بلينه ډالره ته راکم شو او ورو ورو تير کال ٨٨٠ملينه ډالره ته راغورځېدلی دی.
شمالي وزیرستان: د امنیت د غوښتنې دپاره په اوومه ورځ احتجاجي پرلت روان دی
د شمالي وزیرستان په سپین وام سیمه کې سیمه يیزه خلک د اووه ورځو راهسې په احتجاجي پرلت ناست دي، او غوښتنې کوي چې په علاقه کې امن په ځای کړی شي، نيول شوي کسان دې خوشي کړی شي، او په علاقه کې د بدامنۍ د پېښې وروسته په عملياتو کې د عامو خلکو په کورونو چاپې وهل، تشدد پرې کول او د ځورولو لړۍ دې ودرول شي. په عېن حال کې دحکومت او احتجاج کوونکو ترمینځ خبرې هم روانې دي. او حکومتي چارواکي وايي غوښتنې منل کیږي. د سپین وام علاقې یو مشر ملک زکیم خان وویل د دوی پینځه غوښتې دي یوه دا چې دوی د کلونو نه د نا امنۍ سره مخ دي، د سپین وام خلک پرامن دي او دوی ته دې په علاقه کې تل پاتې امن په ځای کړی شي. بله غوښتنه کوي چې د نا امنۍ د پېښو وروسته کوم کسان نیول شوي که ګناهګار وي عدالتونو ته دې وړاندې کړي او که بې ګناه وي بیا دې خوشي کړي. هغه وویل په دې تیره لنډه موده کې نزدې 30 تنه نیول شوي چې زیاتره پکې تنکي هلکان دي. هغه زياته کړه د لټون د عملیاتو پرمهال دې د خلکو د کورونو د پردې خیال ساتل کیږي او د ناامنۍ د پیښو وروسته دې د عامو ځايي خلکو ځورولو لړۍ ودرول شي. هغه وویل چې د کومو خلکو شناختي کارډونه د شک په بنیاد بلاک کړی شوي دا دې بیرته فعال کړی شي. ملک زکیم خان زیاته کړه د حکومتي چارواکو سره يې دا غوښتې شریکې کړي خو تر اوسه نه دي منل شوي. په سپین وام کې د امنيتي سرچینو په وېنا تیره اونۍ دوی ته په علاقه کې د وسله والو د موجودګۍ استخبارتي معلومات ترلاسه شوي وو او د هغې په اساس بيا امنيتي ګامونه پورته کړی شوي وو. خو د پرلت یو ګډون وال اسدالله وایي د عملیاتو پرمهال د خلکو په کورونو چهاپې وهل شوي تشدد پرې شوی او دعلاقې نیزدې پینځه کسان نیول شوي وو. د پاکستان پوځ د مخکې نه دا دریځ لري چې دوی عام خلک نه ځوروي خو چې څوک په څه نا څه شکل کې په دې نا امنۍ کې لاس لري د هغوي پرضد عملیات کوي.خو د تازه پیښې په اړه يې څه نه دي ویلي. د شمالي وزيرستان انتظاميه هم تاييدوي چې پرامنه احتجاجي ناسته روانه ده او دوی ورسره خبرې کوي او هڅه کوي چې غوښتنې يې ومني د انتظامیه یو چارواکي د نوم نه اخستو په شرط وویل تیره ورځ د انتظامیه مشر مرستیال کمیشنر شاهد علي خان د سپین وام سیمې د مشرانو سره لیدلي او د غوښتو منلو باور يې ورکړو هغه وویل ځینې غوښتنې د نورو حکومتي چارواکو سره اړه لري او هغوي ته به لیږل کیږي. دغه قامي مشران به نن دا خبرې د پرلتوالو سره شریکې کوي او دوی ته به بیا ځواب ورکوي. د پرلت یو مشر او په شمالي وزیرستان کې د پي ټي ایم فعال عيدرحمان وویل دوی کله هم د امن مخالفت نه کوي خو چې د ترهګرۍ په نوم عملیاتو کې بيا عام ولس ځورول کیږي د هغې د مخنيوي غوښتنه کوي. هغه وویل دوی غوښتنه کوي چې د ضرب عضب پرمهال د دوی سره د امن شوی لوظ دې پوره کړی شي. چې د علاقې خلک د خوشحالۍ او د امن ژوند تیر کړي. د پاکستان پوځ په کال 2014م کې په شمالي وزیرستان کې د ترهګرو په ضد د ضرب عضب په نوم په پراخه کچه عملیات کړي وو، چې له کبله یې شاوخوا لس لکه کسان له خپلو سیمو بې کوره شوي وو. وي او اې ډیوه په دې اړوند د شمالي وزیرستان د انتظامیې او د پولیسو مشر عقیق حسین سره د رابطې هڅه کړې خو تر اوسه یې څه ځواب نه دی ویلی. خو د تیرو پیښو وروسته د شمالي وزيرستان د پوليسو مشر (ډي پي او) عقیق حسین وي او ای ډيوه ته ويلي وو په ضلع کې حالات قابو دي او يوازې په لرې پرتو علاقو کې داسې کمې دناامنۍ پېښې کيږي.
د خېبرپښتونخوا د پوليسو مشر وايي،د ټي ټي پي په مقابله کې داعش خراسان غټه خطره ده
د خېبرپښتونخوا صوبې د پوليسو مشر ويلي، په راتلونکې کې د صوبې د امنیت دپاره د لاقانونه ګرځول شوې ډلې تحریک طالبان (ټي ټي پي) په پرتله داعش خراسان غټه خطره ده. د صوبې د پوليسو مشر (ايي جي پي) معظم جاه د داعش خراسان د خطرې خبره د ډان ورځپاڼې سره په مرکه کې کړې ده. هغه ويلي په نزدې راتلونکې کې په صوبه کې داعش خراسان د لاقانانونه ګرځول شوې ډلې تحریک طالبان په پرتله امنیت ته غټه خطره ده. د خېبرپښتونخوا د پوليسو مشر دغه خطره په داسې حال کې څرګنده کړې چې په وروستیو کې داعش ډلې د خېبرپښتونخوا په بېلابيلو برخو کې په امنیتي سرتيرو، لږکيو او پوليو په ټيم د بريدونو زمه وارۍ منلي دي. د تير دسمبر په وروستيو کې د پېښور سي ټي ډي پوليسو دعوه کړې وه چې د داعش درې ترهګر يې وژلي دي. په پېښور کې خبريال مشتاق يوسفزی وايي، پوليس چې د داعش د خطر ویلي، دغه ځکه خطره ګڼل کيږي چې ويل کيږي د داعش مشران د دې سيمې نه بهر ناست دي. وي او اې ډيوه سره په خبرو کې نوموړي وويل، وړاندې به داسې وه چې دلته که کومې وسله والې ډلې وې يا يې مشران وو هغه به په پاکستان کې يا په افغانستان کې وو نو د هغو مالومات به دوی (د پاکستان ادارو) ترلاسه کولی شو، خو اوس داسې ويل کیږي چې د داعش مشران د دې سيمې نه بهر دي. ځکه يې دوی غټه خطره ګڼي. پوليس مشر په وروستیو کې په پېښور کې د داعش د ترهګرو د وژنې په اړه ويلي، دا ترهګر په وړو وړو ډلو کې وي يا دوی وړې وړې ډلې جوړې کړې وي او که يوه ډله ختمه کړی شي نو د هغې دا مطلب نه دی چې د بلې ډلې د موجودګۍ امکان ورسره ختميږي. خبريال او څيړونکی طاهر خان وايي، د پوليسو مشر چې کوم خبر ورکړی هغه به د خپلو مالوماتو په اساس دغه دعوه کړې وي، خو نوموړی وايي هغه د دغه بيان سره اتفاق نه کوي او زياتوي ځکه چې په وروستو کې چې څومره پېښې شوي دي، په هغو کې د زياترو زمه واري لاقانونه ګرځول شوې ډلې تحریک طالبان پاکستان منلي دي. وي او اې ډيوه سره په خبرو کې نوموړي وویل، هغه نه دی پوهه چې د پوليس مشر داعش د ټي ټي پي نه غټه خطره ولې ګرځولې ده. طاهر خان زياته کړه د هغه په نظر داعش په افغانستان کې هم کمزورې ښکاري، که څه هم داعش په وروستیو کې د ځينو بريدونو زمه وارۍ منلي دي او دلته به شتون هم لري، خو هغه بيا هم نه ګڼي چې دلته داعش د ټي ټي پي نه غټه خطره ده. داعش په خېبرپښتونخوا کې تير کال د نومبر په میاشت کې په باجوړ کې د مذهبي سياسي ګوند جمعيت علما اسلام ف ګوند غړی او په پېښور کې يې د يو تاڼه دار د وژلو دعوه کړې وه. له دغې وړاندې په پېښور کې د يو سيک او په کوهاټ کې د پوليو د ټيم د ساتونکي پوليس د وژلو زمه واري هم داعش منلې وه. په پاکستان کې داعش د بريدونو زياتې زمه وارۍ وروسته له هغې منلي چې د تير کال اګست په میاشت کې طالبانو افغانستان په واک کې اخستی وو. د طالبانو په کابل کې په واک کې د راتلو وروسته د پاکستان د کورنیو چارو وزیر شېخ رشيد احمد ويلي وو، ټي ټي پي او داعش د پاکستان سره په پوله د افغانستان د ننګرهار په غرييزه سيمو کې شتون لري. خو له دې وړاندې پاکستان تل دا دعوه کړې چې په پاکستان کې داعش په منظمه توګه شتون نه لري.
شانګله: د غره ښوېدو په پېښه کې يو کور تباه شوی، لږ تر لږه درې تنه پکې مړه شوي
د خېبرپښتونخوا په غريیزه شانګله ضلع کې د غره ښوېدو په پېښه کې د دوه ماشومانو په ګډون لږ تر لږه درې کسان مړه شوي، امدادي ادارې او ځايي خلک وايي اوس هم دوه يا درې کسان د ملبې لاندې ګېر دي. په شانګله کې د ژغورنې ادارې (رېسکيو 1122) وي او اې ډيوه سره په شريک کړي خبر کې ويلي، دغه پېښه د شانګلې د الپورۍ تحصيل په موټه خان علاقه کې شوې ده. د پښې د ځای يو عېني شاهد ثناالله وي او اې ډيوه سره په خبرو کې وویل، دغه پېښه پرون د جمعې په ورځ مازيګر نزدې پينځه بجې رامنځته شوې، غر راښوېدلی او يو کور يې په مکمله توګه تباه کړی دی. هغه وویل د دوی د مالوماتو ترمخه په دغه کور کې نهه کسان وو، د پرون راهسې ځايي خلک او د ژغورنې اداره او د نورو ادارو غړي هم رارسېدلي او لګيا دي د ملبې نه کسان را اوباسي. د 1122 ترمخه تراسه پورې د ملبې نه اووه تنه راويستل شوي چې پکې درې مړه او څلور ژوبل دي. د ځايي خلکو په وېنا په ملبه کې اوس هم دوه يا درې تنه لاندې ګېر پاتې دي. په شانګله کې دغه پېښه په داسې حال کې شوې چې د موسمياتو محکمې د ملک په غرييزو سيمو کې د واورې او باران امکان څرګند کړی دی. د موسمیاتو محکمې ويلي، نن د خالي/ شنبې او سبا د اتوار/ يکشنبې په ورځ د خېبرپښتونخوا په چترال، دير، سوات، کوهستان، شانګله، بونېر او مانسهره کې واوره کېدل امکان لري. ويل شوي د واورو او باران له امله د غرونو ښوېدو خطره موجوده ده، د سړکونو بندېدل امکان لري ځکه خلک دې احتیاط وکړي. د موسمیاتو محکمې اړونده ادارو ته د تيار پاتې کېدو او اقدماتو لارښوونه کړې ده.
يمن: ياغيانو ويلي د سعودي ايتلاف لخواپه زندان شوي هوايي بريد کې 70 تنه وژل شوي
په يمن کې د حوثي ياغيانو وزیر ویلي، د سعودي عرب په مشرۍ ايتلاف د جمعې په ورځ (21 جنورۍ) په يمن کې په يو زندان هوايي بريد کړی، 70 بنديان پکې وژل شوي او ګڼ نور ژوبل شوي دي. ويل شوي له دې وړاندې په هوايي عملياتو کې د يمن د انټرنېټ لاين هم کټ کړی شوی دی. په يمن کې دغه هوايي عمليات وروسته له هغې شوي چې د ايران ملاتړو حوثيانو ياغيانو روانه اوونۍ په متحده عرب اماراتو کې ډرون ميزايل بريدونه کړي وو. په متحده عرب اماراتو کې په ترسره شوو بریدونو کې چارواکو ویلي وو يو پاکستانی او دوه هندوستانيان وژل شوي او شپږ نور ژوبل شوي وو. په وژل شوو کې د يو تعلق تعلق د خېبرپښتونخوا د قبايلي ضلعې شمالي وزیرستان سره وو، چې هلته يې ډرايوري کوله. د هغه جسد د زیارت/ پنجشنبې په ورځ بيرته کلي ته راوړل شوی او خاورو ته سپارل شوی دی. سعودي عرب چې د کال 2015 راهسې په يمن کې د حوثيانو پرضد عمليات کوي، متحده عرب امارات هم ورسره په دغه ايتلاف کې شامل هېواد دی. د حوثي ياغيانو د حکومت د صحت وزیر طحه متوکل اېسوسي اېټډ پرېس ته ويلي، چې په بريد کې د ياغيانو په زندان کې 70 بنديان وژل شوي او د مړو سېوا کېدو اندېښنه ده ځکه چې په ژوبلو کې هم د ډېرو روغتيايي حالت مرګونی دی. د جمعې په ورځ سهار د سعودي په مشرۍ ايتلاف د يمن په ساحلي ښار حدېده کې هوايي عمليات کړي چې پکې ويل شوي د يمن د ټيلي کميونيکېشن مرکز په نخښه شوی او د يمن انټرنېټ يې کټ کړی دی. په حدېده کې په کال 2018 کې دغه عمليات وروسته له هغې چټک شوي چې امريکا او ملګري ملتونه د دواړو فريقېنو د خبرو مېز ته په راوستو کې پاتې راغلي دي.
د فرانس د پارلېمنټ قرارداد وايي چین د ویغور مسلمانانو نسل وژنه کوي، چین دغه قرارداد غندلی
چين د جمعې په ورځ د فرانس د پارلېمنټ د هغه قرارداد غندنه وکړه چې وايي چين د ويغور مسلمانانو نسل وژنه کوي. د فرانس دغه قرارداد په چين کې د ژمي د اولمپېکس مقابلو د شروع کېدو نه دوه اوونۍ وړاندې منظور شوی دی. قرارداد د غربي نړۍ د يو شمېر نورو ملکونو سره همغږي کوي چې وايي بيجينګ يو مېلين پورې ويغور مسلمانان حراستي کمېپونو کې ساتلي او په چین د ویغورو د بشري حقونو د غړونو تور پورې کوي. د فرانس د پارلېمنټ د قرارداد نه وړاندې د کېنېډا، هالېنډ، برطانیه او د بېلجيم پارلمانونو هم دغه رنګ قراردادونه منظور کړي او د امريکا حکومت په رسمي ډول چین په سېنګیانګ کې په نسل وژنه تورن کړی دی. چین دغه الزامات ردوي او د جمعې په ورځ یې د فرانس د پارلېمنټ د قرارداد غندنه وکړه.د چين د خارجه چارو وزارت وياند ژاو ليجيان په يو بيان کې يې ويلي په سينګکيانګ د فرانس د قامي اسمبلۍ قرارداد حقیقت نظر انداز کوي او د چين په کورنیو چارو کې لاس وهنه کوي. هغه وویل چین په کلکه دغه قرارداد ردوي. د فرانس پارلماني قرارداد د اپوزيشن سوشلېسټ ګوند لخوا وړاندې شوی و خو د صدر ايمونوېل مېکرون د حکمران ګوند ريپبلېکن مرسته يې هم تر لاسه کړه او د يو ووټ د مخالفت په مقابل کې په 169 رايو منظور شو. په دې موقع د سوشلېسټ ګوند مشر وليوير فاغي وويل “چين يو عظيم طاقت دی او مونږ د چين د خلکو سره مينه کوو. خو مونږ به د چيني حکومت پروپېګنډې ته غوږ نه نيسو چې د ځان غلي کولو نه ګټه واخلي او په ښکاره د نسل کشۍ عمل روان وساتي”. هغه د فرانس پارلمان ته هغه معلومات ورکړل چې د ويغور مسلمانانو ورته ورکړي دي او وايي هغه ته ويل شوي په بيګار کيمپونو کې نر ښځې د سملاستو ځای نه لري، ښځې په دومداره توګه د جينسي تېريو ښکار کيږي او اندامونه یې نورو ته لګول کيږي. خو چين دا تورونه ردوي او وايي په بهر دنيا کې مېشت ويغور د سينګکيانګ په اړه دروغ وايي او په پيسو پالل کيږي. بل خوا د سعودي حکومت دوه ويغور مسلمانان نيولي او په جېل کې یې اچولي چې د خبرونو تر مخه د چين د حکومت په وينا نيول شوي او امکان دی چې چين ته بېرته ولېږل شي. چين ته د سعودي عرب د ویغور مسلمانانو د ورکولو مسله هيومن رايټس واچ راپورته کړې او په نړۍ يې غږ کړی چې د سعودي عرب حکومت نه دې غوښتنه وکړي چې دغه ويغور مسلمانان چين ته په لاس ورنکړي ځکه دا به د بشري حقونو پايمالي وي. د خبرونو د مخه سعودي چارواکو په جېل کې ساتل شوو ويغور مسلمانانو ته ويلي ذهني طور دې تيار وسي چې کله دوی چين ته حواله کېدلی شي. د وي او ای د رپورټ ترمخه د ويغور مسلمانانو او چين تر منځ شخړه سعودي عرب د چين کورنۍ مسله بولي او تر ډېره حده په دې اړه د چين د حکومت د دريځ ملاتړ کوي. د سعودي حکومت دریځ معلومولو دپاره وي او ای په واشنګټن کې د سعودي عرب سفارتخانې سره رابطې وکړې خو ځواب یې ترلاسه نشو.
طالبان: د افغان هوايي ډګرونو د امنیت په اړه د ترکي او قطر مشترکه کمپنۍ سره خبرو کې پرمختګ شوی
د افغان طالبانو د ټرانسپورټ یا مواصلاتو وزارت ویلي د قطر او ترکي مشترکه کمپنۍ ته یې د کابل او د نورو هوايی ډګرونو امنیت سپارلو په اړه خبرو اترو کې پرمختګ شوی دی. بلخوا ناروی ویلي د طالبانو یو پلاوی به په ناروی کې د ناروی مامورینو، د یو شمېر نورو ملکونو استازو او په ناوری کې مېشته د افغانستان د مدني ټولنې فعالانو سره په افغانستان په ورستيو حالاتو خبرې کوي. د ناروی مامورینو ویلي طالب استازي به د جنورۍ د ۲۳مې نه ۲۵مې نېټې پورې د ناروی سفر کوي. د ناروی حکومت په رسمي ډول نه دي ویلي چې طالب پلاوی به د نورو کومو ملکونو استازو سره ویني خو د ناروی "وي جي" نومې ورځپاڼې ویلي طالبانو سره به د برطانيي، فرانس، یورپین یونین، امریکې، اټلي او د جرمني استازي خبرې کوي. د کابل او د افغانستان د نورو هوايي اډو د تحفظ په اړه د طالبانو د مواصلاتو وزارت ویاند امام الدین احمدي واېس آف امرېکا ته ویلي په کابل کې د ترکي او قطري کمپنۍ شریک پلاوي سره د نهې یا سه شنبې او شورو یا چها شنبې په ورځ خبرو اترو کې په ځینو مسلو اتفاق شوی دی او اینده هفته به کابل کې په دې اړه بیا خبرې کوي. کابل کې سرچینو خبریالانو ته ویلي د ایرپورټ مشن لپاره د امنیتي اډاڼې په سر انقره او دوحه صلاح شوي خو زیاته کړې چې د مالي لارو چارو په ګډون په نورو اړخونو به خبرې اترې لا دوام لري. په افغانستان کې د حالاتو په اړه په ناروی کې کېدوونکو خبرو په اړه د ناروی خارجه وزیرې ا ېنه کېن هوېټ فېلټ په یو بیان کې ویلي د افغانستان په خرابه وضع ډېر فکرمند دي چېرته چې په مېلینونو خلک د بشري بحران سره مخامخ دي. نوموړي ویلي افغانستان کې د عامو خلکو سره مرستو کولو لپاره دا ضروري ده چې نړیواله ټولنه او د مدني ټولنې بېلا بېلو اړخو سره تعلق لرونکي افغانان د طالبانو سره خبرې اترې وکړي او زیاته کړې دوي به د طالبانو سره خبرواترو کې په خصوصي توګه د جینکو زده کړو او بشري حقونو په سر د خپلو طمعو په اړه ډېر واضحه دریز لري. د ناروی د چارواکو ترمخه د طالبانو پلاوي او په ناروی کې مېشته د افغانانو ترمنځ به هم غونډې کیږي چې پکې به افغان ښځې، خبریالان، د بشري حقونو، اقتصادي، ټوله نیز او سیاسي ستونزو حل راویستو لپاره کار کوونکي تنان برخه اخلي. د ناروی خارجه وزیرې وېلي دغه ملاقاتونه د طالبانو په رسمیت پېژندلو نماېندګي نه کوي خو دا چې دوی له په افغانستان واکمند چارواکو سره خبرې اترې کول پکار دي او دوی د دې اجازت ورکولی نه شي چې د افغانستان سیاسي وضعه نوره زیاته د بشري بحران اړخ ته لاړه شي. افغانستان دا وخت د وچکالۍ، کرونا وبا، اقتصادي بحران او د کلونو راهسې روانو جګړو سره مخ دي. افغانستان کې خواوشا ۲۴ ملینه خلک د خوراک د سخت کمي سره مخ دي. رپورټونه داسې اشارې ورکوي چې یو ملین ماشومان د خوراک د کمي له کبله مړه کېدی شي. د ملګرو ملتونو د اندازو ترمخه د روان ژمې موسم کې د افغانستان ابادۍ نېمې نه زیاته برخه د قحط سره مخ ده او روان کال د ابادۍ ۹۷ فیصده برخه د غربت د کرښې نه ښکته پرېوتی شي.
دپاکستان پارلیمان کې دصدارتي نظام نافذ کولو پسر تود بحث شوی
دپاکستان پارلیمان کې دهیواد دننه دصدارتي نظام پځائ کولو پسر تود بحث شوی دی او حکومت مخالفه مسلم ليګ نواز ګوند په دى اړه قامي اسمبلۍ کې یو پرېکړه لیک یا قرارداد هم جمع کړی دى. مخالفه ګوندونه تور لګوي چې دوزير اعظم عمران خان حکومت د ولسي ستونزو هواري کې د ناکامۍ نه دخلکو دپام اړولو لپاره صدارتي نظام پځاى کول غواړي . د جمعې په ورځ دقامي اسمبلۍ غونډې ته وينا کې دمخالفه مسلم ليګ نواز ګوند غړي احسن اقبال وويل د پوځې امرانو د صدارتي واکمنیو په موده کې د پاکستان حالات بدتره شوي وؤ. هغه وويل د ايوب خان او يحيحى خان واکمنیو کى پاکستان دوه ټوټي شو او د جنرال مشرف د ترهګرۍ په ضد جګړى د لکونو په شميره کې د پخوانى قبايلي سيمو ولس در په دره کړو. دې ته غبرګون کې د واکمن تحريک انصاف ګوند مرکزي وزير حماد اظهر احسن اقبال ته اشاره کې وويل نن هغه تنان د پوځي امريت په ضد خبرې کوي چا به چې دجنرل ضيا په وړاندى نعتونه ويل. ددغه بحث په وخت د پيپلز ګوند غړي اغا رفيع الله حکومت نه سپيناوى وغوښتو چې د صدارتي نظام په حق کى کمپاین لپاره رقم د چرته نه راځي؟ دا په داسې حال کې ده چې مرکز کې د واکمن تحريک انصاف ګوند په پلوي شخصي ټي وي ای ار وای د تيرو څو ورځو راهسې د صدارتي نظام په هکله د خلکو رايې پوښتل کيږي. خو پاکستان کې په پارليماني نظام دکار کوونکې پلډاټ نومې ادارې مشر او د سياسي چارو څيړونکى احمد بلال محبوب پاکستان کى د صدارتي نظام راتلو امکان ډير کم ويني. وي او اى ډيوه سره خبرو کې هغه وويل که مارشل لا راځي نو بيله خبره ده ګني په قانوني ډول ددې لپاره ملکي دستور کې بدلون راوستل وي او حکومت دې لپاره پارلیمان کې اکثريت نه لري. نوموړي وويل "خو په صدارتي نظام باندى بحث کې هم څه حرج نيشته او که راتلونکي کې د پاکستان د ولس اکثريت وغواړي نو دا نظام نافذ کيدلى شي" بل اړخ ته د واکمن تحريک انصاف ګوند مرکزي ليډر او د پنجاب ګورنر چودهري سرور د پارليماني جمهوري نظام دفاع کړې ده او ددصدارتي نظام خبرونه ېې رد کړيدي. کال ٢٠١٠ کى د پارليمان لخوا دمنظور کړى شوي د وړو صوبو په ګټه اتلسم دستوري بدلون لاندې د صدر نه د پارليمان ماتولو او نور يو شمير اختيارات بيرته اخستل شوي دې چى له امله ېې د ولس منتخب وزير اعظم بيا طاقتور شوی دى
ماهرین: په پاکستان کې د خانداني منصوبه بندۍ په دوایانو ټېکس د تشویش وړ ګام دی
د مدني ټولنې تنظيمونو د حمل منع کولو یا د خانداني منصوبه بندۍ دپاره د عام استعمال په دوايانو د ۱۷ فيصد ټېکس په لګول کېدو اندېښمني څرګنده کړې او وايي چې د ټېکس له امله دا دویانې د عام ولس د وس نه بهر شوي او د دې اثر به نېغ په نېغه د ملک په ابادۍ او په خاصه توګه د ښځو په توليدي صحت غورځیږي. د صحت ماهران وايي د عام استعمال څيزونه چې پکې د حمل منع کولو يا ودرولو دوايانې او د خانداني منصوبه بندۍ طريقې هم شاملې دي په دي چې د کال په سر کوم د دوه کروړه روپو ټېکس معافي وه حکومت هغه ختمه کړه. په خېبر پښتونخوا کې په توليدي صحت او ابادۍ کار کوونکي ډاکټر رفعت عزيز وايي پکار ده چې حکومت د حمل منع کولو په دوايانو دغه ټېکس نه لګوي. ډاکټر رفعت وايي دغه دوایانې د ښځو د توليدي صحت لپاره ډېرې ضروري دي. "زما په خيال په دې بېخي ټېکس نه دی پکار، پکار دا چې د ارزان شي او يا مخکې به چې څنګه دا دوايانې ويړیا ورکولی کېدلې هغه شان ويړيا ورکول پکار دي." ډاکټر رفعت وايي د پاکستان ابادي زیاته ده، غربت یې زیات او وسایل یې کم دي."په دې سيمو کې خو بيخې په دې ټېکس نه دی پکار. داسې به د دې بېعې سېوا شي او خلک به يې استعمال نه شي کولی." ماهرین وايي په پاکستان کې په شخصي شعبه کې څه ۵۳ فيصدي بې وزله او شته من د هرې طبقې خلک د وړو وړو دوکانونو نه د خانداني منصوبه بندۍ يا په ماشومانو کې د وقفې لپاره د حمل منع کولو دوايانې اخلي خو د يو اېن اېف پي ای يا د ملګري ملتونو د بهبود ابادۍ ادارې خېبر پښتونخوا کې نمائنده ډاکټر محمد رفيق وايي په دې دوايانو د نوی ټېکس لګېدو سره به د دې اثر په ډېرو خلکو پرېوځي. ډاکټر محمد رفیق وايي د ټېکسونو سره د خانداني منصوبه بندۍ د دوایانو او طریقو قيمتونه به نور هم سېوا شي او خلک به یې نه اخلي او په نتیجه کې به یې په ابادۍ کې اضافه کېږي. " او دا خبره هم ده چې څومره زيات ماشومان پېدا کيږي نو دومره خاندانونه په غربت کې پرېوځي او هم دومره د ماشومانو او مېندو صحت خرابيږي." د صحت ماهران وايي پاکستان کې د خانداني منصوبه بندۍ دوايانو او طريقو باندې ټېکس لګېدو سره که يو خوا د ښځو توليدي صحت متاثره کېدېشي نو بل خوا د ښځو او ماشومانو د مرګ شرح هم سېوا کېدېشي. او هم داسې د ابادۍ زياتېدو سره به د پاکستان په وسيلو باندې هم بوج سېوا کيږي.
