د سرپرستۍ دوام؛ متفکر پرله پسې ژمنې ماتوي

په داسې حال کې چې دمګړۍ د هيواد په لوړه او ټیټه کچه  ډېری دولتي ادارې او ولایتونه د سرپرستانو له لوري اداره کیږي، د شريک حکومت مشر غني د دفاع وزارت او د ملي امنیت د ریاست لپاره نوي سرپرستان معرفي کړل. غني د دفاع وزارت د ستر درستیز د ارکان رئيس عبدالله خان د دفاع وزارت د سرپرست په توګه او معصوم ستانکزی د ملي امنیت د عمومي رياست د سرپرست په توګه ټاکل شوي دي. دا په داسې حال کې ده چې ولسمشر غني نږدې دوه اونۍ وړاندې ملي شورا ته د خبرو پرمهال ژمنه وکړه، چې د ملي امنیت او ملي دفاع وزارت لپاره به نوي نوماندان معرفي کیږي او د سرپرستۍ دود به پای ته رسوي.
ولسمشر غني ملي شورا او ولس ته خپل کړې ژمنه يو ځل بيا هيره کړه او  یوځل بیا يې ملي امنیت او ملي دفاع وزارت لپاره نوي سرپرستان معرفي شول. په داسې حال کې چې د هيواد امنيتي وضعيت ترينګلی دى؛ دوې مهمې امنيتي ادارې (دفاع وزارت او ملي امنيت رياست) د ملي يووالي حکومت له جوړېدو وروسته تر اوسه پورې د سرپرستانو له خوا اداره کېږي. د افغانستان د اساسي قانون له مخې؛ هيڅ مسوول سرپرست له پنځه څلوېښت ورځو زیات خپل کار ته دوام نه شي ورکولای خو د ملي يووالي حکومت؛ په حکومتي اداراتو کې سرپرستي په يو فرهنګ بدله کړې ده او دا دی د حکومت له تقريباً دوه کلنې دورې وروسته اوس هم د هيواد په کچه دوه مهمو امنيتي بنسټونو ته سرپرستان معرفي شول. دغې چارې نه یوازې په ډیرو دولتي ادارو کې کاري انګېزه له منځه وړې، بلکې حکومتي چارې یې له خنډ اوځنډ سره مخ کړې دي.
اصلاً که په حقوقي بڼه وڅېړل شي، سرپرستان د ادارو په رهبرۍ کې خلاص لاس نه لري او که د ملي يووالي حکومت په اداراتو کې د سرپرستۍ فرهنګ ته د پای ټکی نه ږدي؛ دا بيا د حکومت د مشرانو له لوري د واک د انحصار په معنا دی چې نه غواړي څوکۍ خوشې کړي او بل وړ کس پر دنده وګمارل شي. همداشان د پوځي کارپوهانو په باور په امنیتي سکټور کې د سرپرستۍ دوام د جګړې په میدان کې د افغان ځواکونو پر مورال بده او معکوسه اغېزه کوي. په دولتي اداراتو کې د سرپرستانو د کار دوام تر ډيره باعث شوی چې پر حکومت باندې د ولس باور راکم شي.
د ملي يووالي په نوم د شريک حکومت مشران څه فکر کوي چې آيا په هیواد کې قحط الرجال راغلی او هيڅ داسې څوک نه پيدا کيږي چې په يادو پوسټونو وګمارل شي؟ دوی ښاغلو خو د حکومت د کار په پيل کې ويلې چې په پنځه څلوېښت ورځو کې به پوره مسلکي او د کار اهله کابينه جوړوي. اوس لکه چې په ټول هيواد کې د ولسمشر لپاره په کار پوه، وړ او مسلکي څوک نه پيدا کيږي چې د سرپرستۍ سريال ته همداسې دوام ورکوي او د سرپرستانو پر ځای نور نوي سرپرستان معرفي کوي؟
د ولسمشر له لوري د ملي دفاع وزارت او د ملي امنيت رياست ته نوي نومول شوي سرپرستان؛ نوې څېرې نه دي بلکې دواړو ښاغلو افغان ولس ته خپله ازموينه ورکړې ده. ښاغلی عبدالله خان خو تر دې وړاندې د ستر درستیز د رییس ارکان په توګه دنده ترسره کړې ده؛ که اغېزمن وای نو په خپله تيره دنده کې به يې وړتيا ښودلې وه. همداشان ښاغلي معصوم ستانکزي هم د سولې د عالي شورا د دارالانشاء مشر او په وروستيو کې د ملي دفاع د سرپرست وزیر په توګه دنده ترسره کوله. که ښاغلي ستانکزي په سولې عالي شورا کې يا هم په ملي دفاع وزارت کې خپله وړتيا ښودلای وای نو اوس د ملي امنيت د رياست لپاره يې ټاکل توجیه کيدل.
ولسمشر بايد دولتي ادارې او خلک نور له سرپرستانو څخه خلاص کړي، سرپرستان په مسووليت کار نه کوي او نا امني هم له حده ډېره شوې ده، حکومت بايد د امنيت د ټينګښت لپاره جدي هڅې وکړي. هر څومره چې د سرپرستانو موضوع اوږده شي په هماغه کچه په هېواد کې د ناامنيو او بې بندو باريو کچه لوړيږي. ځکه په امنيتي اداراتو کې د سرپرستانو شتون د امنيتي پرسونل په روحيه او مورال منفي اغېز کوي. د هيواد ورځ تر بلې ترينګلي امنيتي حالت ته په کتو د ګډ حکومت ولسمشر بايد د خلکو اندېښتو ته د پای ټکی کيږدي او لکه څنګه چې يې دوه اونۍ وړاندې ملي شورا ته ژمنه ورکړه چې نور به د سرپرستۍ فرهنګ ته د پای ټکی ږدي؛ بايد عملاً لاس په کار شي او ژر تر ژره يادو مهمو امنيتي ادارو ته په کار پوه، وړ او مسلکي نوي کسان وګماري. لکه څرنګه چې په دې وروستيو کې په هېواد کې د ناامنيو کچه لوړه شوې ده نو ګډ حکومت بايد د امنيت د ټينګښت لپاره لازم تدابير ونيسي.