ټول   BBC ازادي راډیو امریکا غږ ډیوه


غزني کې د اوسېدونکې بنګالۍ مېرمن 'صوفيه' د ژوند کيسه

شاوخوا څلوېښت کاله وړاندې غزني ته را واده شوې بنګالۍ سلطان بي بي اوس بریالۍ شوې چې له خپلو اولادونو او کورنۍ سره اړیکه ټینګه کړي. د بنګال صوفیه، د غزني اوسنۍ سلطان بي بي وايي، خوشحاله ده چې په انټرنیټ کې ورسره خبرې کوي، خو غواړي چې یو ځل بېرته خپل پلرني ټاټوبي ته ستنه شي. دا وايي، څو ځله یې هڅه کړې ده چې ویزه واخلي خو بریالۍ شوې نه‌ده. سلطان بي بي اوس د طالبانو له حکومت څخه غوښتنه کوي چې به دې برخه کې ورسره مرسته کړي. نور حال د لاندې غزيز فايل په کېکاږلو اورېدلی شئ:

15.02.2023 ازادي راډیو

خلیلزاد: داعش د طالبانو او نړیوالې ټولنې ګډ دښمن دی

په کابل کې د داعش ډلې پر یوه مرکز د طالبانو حکومت د عملیاتو سره هم مهاله، د افغانستان لپاره د امریکا متحده ایالاتو پخواني ځانګړي استازي زلمي خلیلزاد، دغه ډله د طالبانو او نړیوالې ټولنې ګډ دښمن بللی دی.

15.02.2023 امریکا غږ

ازادي راډيويي مجله؛ د ميينانو ورځ څه ته وايي؟

د ميينانو د ورځ تاريخ او دا چې ولې دا ورځ نړيواله شوه مالومات درکوو، شعرونه، د کتاب علمي بهير د رضاکاره ځوانانو له‌خوا د کتابونو راټولول. دغه راز لوګر کې د يوه نيمګړي موزيم حال، کيسه او پر کيسه نقد مو هم، همدې خپرونه کې را اخيستي دي. ازادي راډيويي مجله چې هره اوونۍ يې احمد شيبر چمتو کوي د لاندې غږيز فايل په کېکاږلو يې اورېدلی شئ:

15.02.2023 ازادي راډیو

لویډ آسټن: هیله من یم اوکراین د روسیې په ضد خپل یرغلیز پسرلني بریدونه پیل کړي

د متحدو ایالتونو دفاع وزیر لویډ آسټن د سه شنې په ورځ فبروري ۱۴ (سلواغې ۲۵) وویل تمه لري چې اوکراین د روان میلادي کال په پسرلي کې په خپل هیواد کې د روسیې په وړاندې تازه یرغلیز بریدونه پیل کړي.

15.02.2023 امریکا غږ

دترکي اؤ‌ شام زلزله کې د مړو شمیره 41 زرو څخه اوښتې ده

په ترکي اؤ‌ شام کې په شپږمه فرورۍ د راغلې سختې زلزلې له امله د مړو شمیره د41 زرو څخه اوښتې ده چې دعرب میډیا له مخې  په دې کې 35 زره اؤ 418 کسان په ترکي اؤ 5 زره اؤ 800 کسان په شام کې مړه شوي دي. دصحت نړيوالې ادارې په ترکیې کې د تېرې اوونۍ زلزله د یورپ په سل کلن تاریخ کې تر ټولو خونړی قدرتي‌ افت بللی دی. رسنیو د ترکي دصدر طیب اردوان له خولې ویلي چې د 22 لکو نه زیات خلک د زلزله ځپلو سیمو نه وتلي دي. هغه اعلان کړی چې تر څو وروستی تن هم دملبې څخه نه وي راویستل شوی ترهغې به دمرستې فعالیتونه دوامداره وي. دا په داسې حال کې ده چې په ترکي کې د ژغورنې کارکونکو له خونړۍ زلزلې څخه نزدې 200 ساعته وروسته هم د ویجاړو شویو ودانیو لاندې ژوندي کسان موندلي دي. د ترکیې په سمنداګ او هېټې ولایتونو کې اوسېدونکي سرټکوي چې حکومت د ژوندیو کسانو د موندلو په برخه کې کافي‌ څه نه دي‌ کړي. پوهان خبرداری ورکوي چې د نورو ژوندیو کسانو د موندلو لپاره وخت په خلاصېدو دی ځکه له زلزلې وروسته د دومره وخت له تېرېدو سره د هغوی د ژوندي‌ پاتې کېدو چانس کمېږي.

15.02.2023 ډیوه

کوهاټ:دسکرو درنګ کې دچاودنې له امله یو مزدور وژل شوی،څلور ژوبل

دخیبر پښتونخوا دکوهاټ په دره ادم خیل سیمه دسکرو په درنګ کې چاودنه شوې چې یو مزدور پکې وژل شوی اؤ څلور نور ژوبل شوي دي. دمرستندویه ادارې سرچینو داتوار په ورځ وي او ای ډیوه ته ویلي دا پېښه د دره ادم خیل په اخوروال سیمه کې هغه مهال رامنځته شوې چې مزدورانو د سکرو په یو درنګ کې کار کولو. سرچینې وایي دچاودنې له امله په مزدورانو دسکرو دغه درنګ ناستی دی اؤ هغوي یې ورلاندې ګیر شوي دي. دپېښې داطلاع رسېدو سره سم دپېښور اؤ کوهاټ نه مرستندویه فعالین دغه سیمې ته رسیدلي اؤ دمرستې فعالیتونه یې پیل کړي دي. دغه سرچینې ډیوه ته وویل په درنګ کې پینځه مزدوران ګیر شوي وؤ چې په هغې کې یو تن مړ شوی اؤ‌څلور نور په ژوبل حالت کې راویستل شوي اؤ هسپتال ته رسول شوي دي. دپاکستان په خیبر پښتونخوا اؤ بلوچستان صوبو کې وخت په وخت د سکرو درنګونو کې د خواریکښو د وژل کیدو رپورټونه مخې ته راځي   سکرو يا کولې د مزدورانو د حقوقو لپاره د کار کوونکي تنظيم "پاکستان سينټرل ماينز لېبر فېډرېشن" ترمخه تېرکال 2022م کې په ټول ملک کې  157 دسکرو په درنګونو کې کار کوونکي مزدوران دچاودنو اؤ نورو بیلابیلو پېښو له امله مړه شوي چې په دې 89 کان کيدونکي یوازې په بلوچستان صوبه کې مړه شوي دي.

15.02.2023 ډیوه

علي وزیر:ته داځل وزیرستان ته عملیاتو لپاره راشه نو غاښونه دې وکاږم

قابو دوه نیم کاله وروسته له زندانه خوشې شوي دپښتون ژغورنې غورځنګ مخکښ مشر اؤ دپاکستان دپارلیمان غړي علي وزیر د پاکستان پوځ د کرایه د پوځ په نوم یاد کړی اؤ ویلي یې دي دپردیو په وینا پوځ یو ځل بیا په وزیرستان کې اپریشن کول غواړي خو وایي کله به هم ورته دعملیاتو اجازه ورنکړل شي. دنهې په ورځ دکراچۍ زندان څخه له خوشې کیدو سمدستي وروسته هغه دکراچۍ په سهراب ګوټ سیمه کې دپښتنو یوې سترې غونډې ته جذباتي وینا کړې ده ،د "لر وبر یو افغان" شعارونه یې ورکړي اؤ له خلکو یې قول اخستی که په پښتنه خاوره عملیات کیږي نو ټول به یې په ګډه مخه نیسي. هغه وویل "مونږ دې کرایه کش پوځ ته نور اجازت نه ورکوؤ چې دپښتون په مظلومه خاوره باندې نور اپریشنونه وکړي" دعلي وزیر په وینا "په پارلیمان کې یو منسټر ویلي چې وزیرستان کې به بیا د ضرب عضب په غوندې اپریشن کیږي ، زه ورته وایم ، په پارلیمان کې به یې هم ورته ووایم، دلته یې هم ورته وایم ، ته راشه وزیرستان ته چې غاښونه دې وکاږم" هغه دپاکستان په ریاست غږ وکړو چې دمذهب نوم استعمالول پریږده،د ډالرو په بدل کې مذهب خرڅول، اؤ دشهادت په نامه ب پښتانه وژل پریږده. وي ویل "هغه خاوره باندې چې تر اوسه پښتنو ژوند همیشه لپاره په غیرت تېر کړی دی،تا په مختلفو نومونو باندې  دغه خاوره ژړولې ده " علي وزیر وویل دبند په موده کې ورته دپوځ پخواني مشر جنرال باجوه دجرنیلانو اؤ کرنیلانو په خوله ځوابونه لیږل چې باید ده سره وویني. "ما ورته وویل چې ترڅو پورې مې دی په ګونډو کړی نه وي ترهغې نه ورسره میلاویږم" علي وزیر وویل باجوه اؤ دده کمپنۍ( دپاکستان ریاستي ادارو) چې د لر وبر پښتنو په خاوره څومره ظلم کړی دی په هغې دې معافي وغواړي. "زه ورته چیلینج ورکووم چې ته به معافي غواړې که معافي دې ونه غوښته نو دا خلک به را اوځي تا به له ګریوانه رانیسي اؤ په تا به معافي غواړي" هغه وویل نن دوي( ریاستي ادارو) پخپله یو وارې بیا دپښتنو په خاوره دترهګرۍ بهیر چټک کړی اؤ په پېښور کې چې وروستۍ چاودنه وشوه نو عامو خلکو اؤ ادارو پخپله وویل" یہ جو نامعلوم ہے۔ یہ ہمیں معلوم ہے" . هغه وویل" 26 میاشتې مې زندان تېرکړو ،26 میاشتې یا دوه میاشتې دا هیڅ خبره نه ده خو ما ورته ویلي دي چې تا اؤ دپاکستان ریاستي ادارو دخپل وخت نه ناجایزه فایده واخسته ، اوس زمونږ وخت دی ، اوس به مونږ هغه کار درباندې کوؤ هغه تا چې واړه واړه ماشومان اؤ بچیان ژړول" دپاکستان پوځ یا حکومت لا په سمدستي توګه دعلي وزیر تورونو ته کوم غبرګون نه دی ښودلی خو له دې وړاندې چې وخت په وخت دپښتون ژغورنې غورځنګ مشرانو په ریاستي ادارو دپښتنو د وژنې تورونه لګولي نو پوځ اؤ حکومت دا تورونه په سختۍ سره رد کړي دي اؤ ویلي یې دي پي‌ ټي ایم دا تورونه د "دښمن" په لمسه لګوي اؤ د بهر نه ورته پنګې ورکړل کیږي

15.02.2023 ډیوه

د میشګن له برید وروسته، بایډن له کانګرس څخه د وسلوالو تاوتریخوالو په وړاندې د اقدام غوښتنه وکړه  

د متحدو ایالتونو جمهور رئیس جوبایډن د سه شنبې په ورځ فبروري ۱۴ (سلواغې ۲۵) ددغه هیواد پر کانګرس غږ وکړ چې د وسلو په مرسته د تاوتریخوالو په وړاندې اقدام وکړي.

15.02.2023 امریکا غږ

دپې ایس ایل سیالۍ:پېښور زلمي کراچي کنګز ته په دوؤ منډو ماتې ورکړه

دپاکستان سپر لیګ کرکټ داتم پړاؤ دپیل شوؤ لوبو په په دویمه سیالۍ کې دپېښور زلمي لوبډلې د یوې زړه راښکونکې مقابلې وروسته کراچي کنګز لوبډلې ته په دوؤ منډو ماتې ورکړې ده. دنهې په ورځ کراچۍ کې ترسره شوې دې سیالۍ کې دکراچي کنګز کپتان عماد وسیم ټاس وګټلو اؤ پېښور زلمي تې وړومبی د بیټنګ بلنه ورکړه. دپېښور زلمي لوبغاړي چې کله بیټنګ ته را ووتل نو په ټاکلو 20 اوورونو کې د پینځوؤ لوبغاړو په تاوان 199 منډې جوړې کړې. دپېښور زلمي دمنډو جواب کې کراچي کنګز په 20 اوورنو کې دپینځوؤ لوبغاړو په تاوان 197 منډې جوړې کړې دي. دپېښور زلمي بابر اعظم د68 اؤ ټام کوهلر کیډمور د92 منډو په جوړولو وتوانېدل. دکراچۍ کنګز کپتان عماد وسیم پرته له سوځېدو80 اؤ شعیب ملک پرته له سوځېدو 52 منډې جوړې کړې، وکټ کیپر بیټر میتهیود ویډ په 23 منډو جوړولو وسوځیدو. دپېښور زلمي له لوري وهاب ریاض اؤ جمي نیشم دوه،دوه اؤ سلمان ارشاد یو لوبغاړی وسوځول. دکراچي کنګز میرحمزه، اینډریو ټائي،عمران طاهر ؤ بین کټنګ یو،یو وکټ ترلاسه کړی دی.

15.02.2023 ډیوه

په کوټه کې د یوې کورنۍ د څو کسانو د جبري بې درکۍ په ضد احتجاج شوی

کوټه ـــــ پرون د کوټې پریس کلب مخې ته د رحیم زهري په ګډون د هغه د کورنۍ د څلورو نورو کسانو د بې درکه کېدو په ضد احتجاجي مظاهره شوې ده، چې پکې د بي این پي مېنګل، نېشنل ډیموکرېټ ګوند او د مدني ټولنې فعالینو ګډون کړی وو. تر مظاهرې وروسته د دې کورنۍ څو تنه را خوشي شوي دي. د بلوچستان د خضدار ضلعې اوسېدونکی رحیم زهری، د ده مېرمن رشیده بلوڅ، د ده مور 65 کلنه بي بي بس، څلور کلن ماشوم او د یونیم کال ماشومه د فرورۍ په دریمه په کوټه کې له کوره په جبری توګه بې درکه شوي دي. مېرمن بي بي بس او د هغې دوه لمسيان دوې ورځې وروسته خوشې شول، خو رشیده بي بي د سه شنبې- نهې په ورځ تر مظاهرې نیم ساعت مخکې خوشې شوه، خو زوی يې محمد رحيم زهری لا هم ورک دی. د بي این پي د مرکزي کمېټۍ غړي غلام نبی مري وویل چې د فرورۍ په دریمه نېټه د کوټې په سریاب سیمه کې د شپې په یوه نیمه بجه "امنیتي ادارو په زوره یووړل". محمد رحیم زهری د خضدار دی خو اوس یې په کوټه کې سبزي پلورله او د کرایې په کور کې یې استوګنه کوله. د عبدالرحیم خسر عبدالغفار زهري چې په لاريون کې ګډون درلود وويل چې تر مظاهرې مخکې ده ته ټیلیفون راغى او ورته ویې ویل: "هوايي ډګر سړک ته یواځې راشه لور دې بوځه. کله چې زه د اېرپورټ سړک د نادرا دفتر ته نیژدې له رکشې کښته شوم، لور مې هلته یواځې ولاړه وه، زما په لیدو یې و ژړل". وایي له هغه ځايه یې خپله لور په رکشه کې کور ته بوتله او بيا احتجاجي مظاهرې ته راغی. ده وويل، "زما لور رشيدې وويل چې دوی له یو بله جلا ساتل شوي وو، ډېره په ویره کې وه، خو تشدد نه دی ورباندې شوی". د رحیم زهري مور د خپل زوی او کورنۍ په جبري توګه د بې درکه کېدو په اړه ویلي چې د فرورۍ په درېیمه د شپې رحیم زهري خپله مېرمن روغتون ته بېولې وه چې  د سریاب په کلي ګشکوري کې  چادونه وشوه. هغې وويل دروازه وټکېده کله چې يې دروازه خلاصه کړه، يو شمېر کسانو- چې وردۍ یې اغوستې وې- کور ته له ننوتو سره سم يې د کور تلاشي پيل کړه. وایي دې ورته ویل "موږ بېوزله خلک یو او هیڅ نه لرو، خو هغوی زما د زوی او نږور په اړه لټون او پوښتنې کولې". مېرمن بي بي بس وایي زوی او لور یې په کور کې نه وو، نو هغو خلکو د هغوی انتظار وکړ او چې کله يې زوى او لور راغلل دوی ټول "زما زوى، زه، نږور او لمسيان يې په موټرو کې کښېنولو او یو یې وړلو". بي بي بس مېرمنې وويل نه پوهېږي دوى چېرې وړل شوي وو، خو له نيم ساعت وروسته په يوه ځاى کې کښته شوي دي، وایي" دوې ورځې وروسته یې زه او زما لمسیان پریښودل"، خو وایي معلومه نه ده چې د دې زوى یې چېرې وړی دی. د بلوچستان د لادرکه شویو خلکو د سازمان وایس فار بلوچ مسنګ پرسنز مشر نصرالله بلوڅ وويل چې د رحیم زهري او د هغه د کورنۍ د نورو غړو د جبري بې درکه کولو د قضې لپاره د سریاب پولیس سټېشن ته د مقدمې درج کولو لپاره ورغلي دي خو پوليسو یې تر اوسه مقدمه نه ده درج کړې. د بلوچستان د کورنو چارو صوبایي وزیر ضیاء لانګو وایي، "دغه کورنۍ چې د کومو ادارو نومونه یادوي هلته دوی پوښتنه وکړه له هغه ځایه ورته رپوټ راغی چې دوی له یوې ادارې سره نه شته". د کورنیو چارو صوبایي وزیر وایي سردار اختر مېنګل د بې درکه شوو کسانو د کمېشن مشر دی هغه ډېر ښه کار کوي، وایي‌ د بلوچستان هایکورټ صوبایي حکومت ته د کمیشن جوړولو امر کړی چې مشري به یې د کورنیو چارو وزیر کوي: "په دې کمیشن کې دوه د حکومت او دوه د مخالفې ډلې غړي هم شامل دي، پر دې باندې موږ کار کوو، دا ډېره غټه ستونځه ده چې یواځې د کورنیو چارو د وزیر په وس کې نه ده". په  بلوچستان کې د بې درکه شو خلکو سازمان وایس فار بلوچ مسنګ پرسنز دعوه کوي چې د خلکو په جبري بې درکه کېدو کې استخباراتی ادارې لاس لري خو حکومت بیا وايي داسې خلک هم شته چې د امنیتي ادارو په ضد باندې  منفي پروپېګنډې کوي او دوی بدنامه کول غواړي.

15.02.2023 ډیوه

طالبان وایي کابل کې یې د داعش درې غړي وژلي دي

د طالبانو یو چارواکي د سه شنبې په ورځ فبروري ۱۴ (سلواغې ۲۵) وویل چې د هغوی د استخباراتو  ځواکونو په کابل کې د شپې له خوا په یو لړ عملیاتو کې د داعش یا اسلامي دولت ډلې درې غړي وژلي او یو بل یې نیولی دی.

15.02.2023 امریکا غږ

د ۲۱ پیړۍ پر لسو مرګونو زلزلو کتنه، دې زلزلو څومره کسان وژلي؟

یوې پیاوړې زلزلې د ۲۰۲۳ کال د فبروري‌ په شپږمه نیټه ترکیې او سوریې ته ټکان ورکړ چې دا په ۲۱ قرن کې پنځمه مرګژونې زلزله شمیرل کیږي.

15.02.2023 امریکا غږ

د مودي په اړه تر ډاکومینټري فلم خپرولو وروسته هند کې د بي بي سي د دفترونو تلاشي اخیستل شوې

واشنګټن ـــــ د هندوستان په نوي ډیلي او ممبۍ کې د انکم ټیکس ادارې چارواکو د بي بي سي دفترونه تلاشي کړي دي. هندي چارواکو دا ګام د وزیراعظم نریندرا مودي په اړه د بي بي سي تر ډاکومینټري فلم جپرېدو وروسته اخیستی چې د هند حکومت ورته "پروپېګنډه" ویلي دي. دغه مستند فلم چې "انډیا: دي مودي کوسچن" نومېږي په 2002م کې په لوېدیځ ګجرات ریاست کې- چې وزیراعلی یې هغه وخت مودي وو- د ټولنیزو شخړو په اړه جوړ شوی دی او په هغه کې لږ تر لږه 1,000 کسان وژل شوي وو چې اکثره یې مسلمانان وو. بي بي سي پر خپل ټویټر په یوه بیان کې ویلي، د هندوستان د ټیکس ادارې له چارواکو سره "بشپړ همکاري" کوي، چې دا مهال په نوي ډیلي او ممبۍ کې د بي بي سي په دفترونو کې دي. بي بي سي وایي، "موږ هیله لرو چې دا ستونځه ژر تر ژره حل شي." د هندوستان کورنیو رسنیو ویلي دي چې د تلاشۍ په مهال چارواکو د بي بي سي د دفتر د کارکوونکو ټیلیفونونه هم ترې اخیستي دي. د هند د واکمن بهارتیه جنتا پارټۍ (بي جې پي) ویاند ګورو بهاټیه د تلاشۍ دا عمل "د ټیکسونو سروې" بللې ده. هغه خبریالانو ته ویلي: "که تاسې د هېواد په قانون باندې عمل کوئ، که تاسې داسې څه نه لرئ چې پټ‌ یې کړئ، نو ولې له قانون سره برابر عمل څخه ډارېږئ؟". ګورو بهاټیه په بي بي سي تور لګولی چې وایي "د هند خلاف په بددیانتۍ سره د کار کولو داغدار او تور تاریخ لري،" هغه وایي "دا به غلط نه وي که ووایو چې دا په نړۍ کې تر ټولو کرپټ او مسخره نشریاتي اداره ده." د بي بي سي دې ډاکومینټرۍ د واکمن ګوند بي جې پي مشران او د وزیراعظم نریندرا مودي ملاتړي په غوسه کړي او پوښتنه یې کړې چې دې نشریاتي ادارې ولې داسې موضوع غوره کړې چې دوې لسیزې تېرې شوې دي. په ډاکومینټري فلم کې د برتانیې د بهرنیو چارو یو ناخپور شوی رپوټ په ګوته کړل شوی چې د بي بي سي‌ په وینا د لاریونونو پر مهال د نریندرا مودي پر کارونو یې مسایل راپورته کړي او دعوه کوي چې هغه د ګجرات د تشدد پاروونکو شخړو لپاره "د معافیت چاپیریال" د پیدا کولو ذمه وار وو. د بي بي سي دغه ډاکومینټري فلم په هند کې نه وو خپور شوی، خو حکومت د خپل معلوماتي ټکنالوجۍ د قوانینو په بنیاد د بیړني واک په کارولو سره پر ټولنیزو رسنیو د وېډیوګانو او ټویټونو شریکولو لینکونه بند کړل. پولیسو د پوهنتون په کېمپسونو کې د زده کوونکو د ځینو تنظیمونو له خوا ترتیب شوي غټ سکرینونه بند کړي او د دې کار په جرم یې یې څو زده کوونکي هم نیولي دي. د هند د بهرنیو چارو وزارت وایي دا فلم "څه مقصد نه لري" او دا یې د "پروپیګنډې ټوټه" بللې چې ځانګړې بدنامې بیانیې ته وده ورکوي، خو بي بي سي ویلي چې د دې فلم په اړه "سخته پلټنه" شوې ده. په هند کې د رسنیو د ډلو استازو د سه شنبې- نهې په ورځ د بي بي سي د دفترونو د لټون په اړه اندېښنه څرګنده کړې ده. د هند د خبریالانو یو تنظیم «دي ایډیټرز ګیلډ» وایي دا اقدام د نورو خبري تنظیمونو لکه «نیوزکلیک»، «نیوز لانډري» او «ډینک بھاسکر» خلاف هم د همداسې عمل عکاسي کوي چې وایي کورېج یا پوښښ یې پر حکومت نیوکه ګڼل کېده. د رسنیو څارونکو او ناقدینو په هند کې د مطبوعاتو د ازادۍ په اړه اندېښنې ښکاره کړې دي. تېره میاشت د خبریالانو د ژغورنې کمېټۍ سي پي جې وویل چې د بي بي سي د ډاکومینټري فلم د بندولو لپاره د ټولنیزو رسنیو ادارو ته امر کول پر آزادو مطبوعاتو برید دی چې وایي دا په ښکاره ډول د جمهوري نظریاتو په اړه د هیواد د بیان شوو ژمنو خلاف کار دی. د رسنیو د څار نړیوال تنظیم «بې سرحده خبریالان» په خپل یو رپوټ کې ویلي چې په هند کې د مطبوعاتو د ازادۍ درجه په 2021 کې له 142 څخه په 2022 کال کې 150 ته را کښته شوې ده.

15.02.2023 ډیوه

ملګري ملتونه وایي ښکاري چې ایران مېشتی مصری سیف العدل د القاعده نوی مشر ټاکل شوی دی

واشنګټن ــــ ملګري ملتونه وایي داسې ښکاري چې په کابل کې د امریکې په ډرون برید کې د القاعده ډلې د مخیکني مشر ایمن الظواهري تر وژل کېدو وروسته د دې ترهګرې ډلې مشري په خاموشۍ سره په ایران کې د هغه ځایناستي ته سپارل شوې ده. د ملګرو ملتونو په یو نوي رپوټ کې چې د دې ادارې د یو غړي هیواد د استخباراتو په بنیاد جوړ شوی او د فرورۍ پر 13مه خپلور شوی دی، ویل شوي دي چې 62 کلن سیف العدل اوس د القاعدې مشري او د اوس لپاره دې ډلې ته د دوام ورکولو استازیتوب کوي. د وي او اې د رپوټ له مخې القاعده ډله پخپله د تېر کال د جولای د 31مې تر هغه برید وروسته د خپل مشرتابه د څرنګوالي په اړه غلې ده چې پکې الظواهري ووژل، د ملګرو ملتونو په رپوټ کې د القاعده د دې چوپتیا دوه سببونه په ګوته کړي دي. په رپوټ کې راغلي، القاعده ځکه سیف العدل د خپل نوي مشر په توګه نه شي اعلانولای چې یوې خواته له افغان طالبانو د حساسیت له کبله نه غواړي دا ومني چې الظواهري په کابل کې وژل شوی وو او له بلې خوا دا ومني چې نوی مشر یې په ایران کې دی. د امریکې د جاسوسي ادارو په ګډون غربي استخباراتي ادارې له ډېرې مودې راهیسې سیف العدل ته د الظواهري د ممکنه ځایناستي په نظر ګوري او د مصر د ځانګړو ځواکونو دا پخوانی افسر په ډېرو ځایونو کې د عملیاتو د پراخې تجربې لرونکی کمانډر یې ګڼي. د وي او اې د رپوټ له مخې سیف العدیل د 1990 د لسیزې په پیل کې په هغه ټیم کې شامل وو چې په افغانستان، پاکستان او سوډان کې یې وسلوالو جنګیالیو ته پوځي او استخباراتي روزنه ورکوله. العدل د القاعده د مصري څانګې «مصر اسلامي جهاد» وسلوالو او د سومالیا وسلوالې ډلې د هغو غړو په روزنه کې هم مرسته کړې وه چې له 1992م تر 1994م کال پورې په موګادیشو کې له امریکایي ځواکونو سره جنګېدلي وو. سیف العدل د القاعده ډلې د پخواني مشر اسامه بن لادن د امنیت چارې سمبالولې او د هغو الوتکو تښتوونکو په روزنه کې یې هم لاس درلود چې د 2001م کال د ستمبر پر 11مه یې د امریکې پر نړیوال تجارتي مرکز او پېنټاګان ترهګریز بریدونه کړي وو. امریکې سیف العدل په 1998م کال کې د تنزانیا په دارالسلام او د کېنیا په نایروبي کې د امریکې پر سفارتونو باندې د هغو خونړیو بریدونو په پلانولو کې هم په رول تر سره کولو تورن کړی وو چې پکې 224 کسان یې وژل شوي او زرګونه نور ټپیان شوي وو. العدل اوږده موده د القاعده ډلې د مشرانو په کونسل «مجلس الشورا» او د دې ډلې د هغې «حطین کمېټۍ» د لوړې رتبې غړی هم پاته شوی دی، چې د القاعده د نړیوالو عملیاتو د سمبالولو تور پرې لګېږي. د ملګرو ملتونو د غړو هیوادونو له لومړنيو معلوماتو داسې ښکاري چې د القاعده په مشرۍ کې د العدل دوره یو څه نرمه وه. رپوټ وایي د القاعده تبلیغاتي چارې په وروستیو میاشتو کې "ډېرې پېچلې او کامیابه" شوې دي. ځینې غړي هیوادونه وایي العدل دا توان موندل چې د القاعده په ځینو اړوندو ډلو باندې کنټرول تر لاسه یا زیات کړي. لږ تر لږه د ملګرو ملتونو د یوه غړي هېواد استخباراتو ویلي، العدل په شام کې له القاعده سره تړلي تنظیم «حوراس الدین» ته "مخامخ لارښوونې" کوي، چې وایي د ده زوم یې مشري کوي. خو د غربي هېوادونو د ترهګرۍ ضد اوسني او پخواني چارواکي له اوږدې مودې راهيسې دا پوښتنه را پورته کوي چې د القاعدې کوم مشر هم کولای شي دا تنظیم له ايرانه وچلوي. یوه مخکیني د ترهګرۍ ضد چارواکي د نوم نه ښکاره کولو په شرط وي او اې ته د القاعده ډلې د پخواني مشر ایمن الظواهري تر وژل کېدو وروسته وویل، چې "دا د القاعدې لپاره چېلنج دی." هغه وایي: "ایا ایرانیان هغه پریږدي چې لاړ شي؟ د سونې په پنجره کې په بندېدلو سره د القاعده ډلې مشر جوړېدل مشکله ده." ځینې امریکایي چارواکي وایي که څه هم د ایران د شیعه حکومت او د القاعده ترهګرې ډلې- چې بنیاد یې سني مسلک دی- تر منځ د پام وړ مذهبي اختلافات شته خو وایي کېدای شي چې ایران له القاعده ډلې سره مرسته کوي. د امریکې حکومت تېر کال په اګست میاشت کې اعلان وکړ چې د القاعده مشر ایمن الظواهري یې په کابل کې په هوایي برید کې وژلی دی خو طالبانو چې کابل کې دا برید تایید کړی هم دی ویلي دي هیڅ داسې ثبوتونه یې نه دي موندلي چې په دې برید کې دې ایمن الظواهري وژل شوی وي.

14.02.2023 ډیوه

د ماشومانو د ساتنې اداره: د طالبانو بندیزونو افغانستان له ناورین سره مخامخ کړی

د ماشومانو د ساتنې ادارې (سیف د چلډرن) ویلي، په افغانستان کې د طالبانو له خوا د ښځو په کار باندې بندیز او د مرستندویو موسسو د کار ځنډېدو ددې ادارې نږدې ۲۵۰۰ داسې افغان ښڅینه کارکوونکې بې روزګاره کړي چې زیاتره یې د خپلو کورنیو نفقه ګټونکي دي.

14.02.2023 امریکا غږ

OK
This site uses cookies. By continuing to browse the site, you are agreeing to our use of cookies. Find out more