BBC
 شاته

ولې ماشومان د کورونا 'کویډ-۱۹' پر ویروس لږ اخته شوي؟

د کورونا په نوي ویروس د ماشومانو اخته کېدل نادر کار و، نو ځکه پوهان یې د لامل په لټه کې دي. د انځور حقوق Getty Images
Image caption د کورونا په نوي ویروس د ماشومانو اخته کېدل نادر کار و، نو ځکه پوهان یې د لامل په لټه کې دي.

شپږ ورځې دمخه (د سلواغې ۱۶مه، ‎فبروري پنځمه) په نړۍ کې د هغه ماشوم خبر ډېر زیات خپور چې له زېږېدو یې درې ساعته وتلي و او دی د کورونا په نوي ویروس اخته شوی و.

په چین کې له ۴۰ زرو زیات کسان د کورونا په دې ویروس اخته دي، خو په دې ویروس اخته دا لومړنی ماشوم دی. دا چې دې ویروس له زرو زیات کسان وژلي او ۳۰ هېوادونو کې خپور شوی، ډېر کم داسې پېښ شوي چې ماشومان ترې اغېزمن شوي وي.

د دې نوي ویروس د خپراوي په اړه وروستۍ څېړنه چې د امریکا د روغتیايي ټولنې په خپرنۍ 'نشریه' کې خپره شوې، دا څېړنه په هغو ناروغانو شوې کوم چې د چین په ووهان کې د جین یین تان په روغتون کې وو، هغه ښار چې د دې ویروس له امله ډېر زیانمن شوی دی.

دا څېړنه ښیې په دې روغتون کې له نیمو ډېر اخته کسان له ۴۰ تر ۵۹ کلونو پورې وو او لس سلنه یې له ۳۹ کلنۍ ټیټ عمر درلود او "نادره وه چې په ماشومانو کې دې دا ناروغي وي."

ماشومانو ته کم خپور شوی

څو نظریې شته چې ولې په ماشومانو کې د دې ویروس له امله دا ناروغي کمه موندل کېږي، خو متخصصان پرېکنده ځواب نه لري.

په ردینګ پوهنتون کې ویروس پیژندونکی پروفیسر ایان جونز بي بي سي ته وویل: "هغه لاملونه چې روښانه دي، داسې ښکاري ماشومان له دې عفونته تښتي او یا یې هم نه نیسي."

که څه هم ماشومان پرې کم اخته کېږي، خو نښې نه لري په پایله کې روغتون یا هم ډاکټر ته د ورتلو اړتیا نه ور پېښېږي، نو ځکه یې په اړه رپوټ هم نه ورکول کېږي.

د انځور حقوق Getty Images
Image caption فریمن وویل، د دې احتمال نشته چې د کورونا د نوي ویروس له امله به ماشومان خوندي وي

د لندن د کالج ښوونکې ناتالي مک درموت هم له دې نظر سره همغږې ده:

"د پنځو کلنو ماشومانو او نویو زلمکیو د بدن دفاعي سیسټم د عفونتي ویروسونو پر وړاندې بشپړ چمتو دی. دوی ښايي په ویروس اخته شي، خو ناروغي یې ډېره کمزورې وي چې د عفونت نښې یې نه لیدل کېږي. "

دا موضوع بې مخینې نه ده، د سارس ناروغي له امله هم ماشومان کم ناروغېږي، د سارس ناروغي لامل چې په ۲۰۰۳-۲۰۰۲ کال کې خپره شوه، د کورونا ویروس یوه بله بېلګه وه. په دې ناروغۍ ۸ زره تنه اخته شوي وو او د شاوخوا ۸۰۰ تنو ژوند یې واخیست چې (لس سلنه مړینه) یې لرله، خو په دې ماشومان کم وو.

د امریکا د ناروغیو د کنټرول مرکز په ۲۰۰۷ کال کې په سارس ناروغیو د اخته ماشومانو شمېر ۱۳۵ وښود، خو ویې ویل "په ماشومانو او زلمکیو کې د هېڅ یوه د مرګ راپور نه دی خپور شوی."

د انځور حقوق Getty Images
Image caption پوهان وايي ښايي دا ناروغي په لویانو کې زیاته خو په ماشومانو کې کمه ولیدل شي.

په لویانو کې دا ناروغي سخته ده؟

له دې سره چې په ماشومانو کې د کورونا نوی ویروس ډېر په ندرت لیدل کېږي، څېړونکي فکر نه کوي چې لامل به یې دا وي چې ماشومان به په دې ناروغۍ نه اخته کېږي، ښايي دا ناروغي په لویانو کې زیاته خو په ماشومانو کې کمه ولیدل شي.

د کاردیف د پوهنتون د عفوني ناروغیو څېړونکي اندرو فریمن بي بي سي ته وویل، د دې احتمال نشته چې د کورونا د نوي ویروس له امله به ماشومان خوندي وي:

"ښايي لامل یې دا وي چې په ماشومانو کې یې نښې نه ښکاري."

په اکسفورډ پوهنتون کې څېړونکی کریسټل ډانلي له دې نظر سره همغږی دی او په هانکانګ کې د سارس ناروغي پر خپراوي ټینګار کوي:

"زما همکاران دې پایلې ته ورسېدل چې په ماشومانو کې دا ډول ناروغي کمه تر سترګو کېږي."